‘Bóng ma’ B-2 – thần tượng mới của Không quân Mỹ

B-2 Spirit (bóng ma) là siêu máy bay ném bom chiến lược tàng hình đầu tiên trên thế giới, thần tượng mới của Không quân Mỹ.

Kể từ sau sự thất bại của “pháo đài bay” B-52 tại Việt Nam, người Mỹ bắt đầu khởi động chương trình phát triển máy bay ném bom thế hệ mới để hiện đại Không quân ném bom chiến lược Mỹ.

Và B-2 chính là thành quả sau cùng của một nỗ lực kéo dài gần 10 năm, không những có khả năng mang nhiều bom, B-2 còn thiết kế công nghệ tàng hình tiên tiến giúp nó đột phá hệ thống phòng không tiến công mục tiêu chiến lược đối phương, có khả năng tác chiến độc lập hoàn toàn.

Chương trình phát triển B-2 thực hiện từ đầu những năm 1980, tới năm 1989 mẫu thử B-2 cất cánh thử nghiệm lần đầu. Năm 1993, B-2 chính thức được đưa vào phục vụ trong Không quân Mỹ. Tuy chưa có dịp tham gia chiến trận, nhưng có một sự kiện đã giúp chứng minh được nó xứng đáng là máy bay ném bom chiến lược hiện đại nhất thế giới.

Tháng 6/1995, tại triển lãm hàng không Paris (Pháp), Mỹ đã đưa máy bay tàng hình B-2 tới thăm Pháp. Trước khi xuất phát, phía Mỹ đã thông báo cho Pháp thời gian cất cánh, đường bay của B-2. Quân đội Pháp ra lệnh cho trạm radar cảnh giới sục sạo nhưng không thể phát hiện được tung tích B-2 cho tới khi nó xuất hiện trên bầu trời nước Pháp.

“Cuộc thử nghiệm” B-2 ở một trong những quốc gia có sức mạnh quân sự hàng đầu thế giới như Pháp gây chấn động dư luận. Cuộc thử gián tiếp khẳng định B-2 là máy bay ném bom chiến lược hiện đại nhất thế giới, đủ sức đột phá bất kể một hệ thống phòng không tiên tiến trên thế giới. B-2 chính thức soán ngôi của B-52 trở thành “thần tượng mới của Không quân Mỹ”.

Công nghệ tàng hình trên B-2

Để có khả năng tàng hình biến mất hoàn toàn trên màn hình radar đối không, người Mỹ đã ứng dụng một loạt công nghệ về khí động học, vật liệu trên B-2 để giám tín hiệu sóng phản xạ radar.

Về kiểu dáng khí động học, B-2 có kiểu dáng còn độc đáo hơn nhiều so với cường kích tàng F-117A. Dáng ngoài của B-2 giống như con dơi khổng lồ, gần như không phân rõ ra “thân, cánh, đuôi” mà hợp này một khối thống nhất. B-2 có chiều cao 5,18m, dài 21m và sải cánh dài tới 52,42m.

Với kiểu dáng đặc biệt kết hợp vật liệu hấp thụ sóng radar làm cho sóng radar dò tìm của đối phương bị trượt đi theo hướng khác (không thể trở lại máy thu) hoặc bị hấp thụ, giảm nhỏ được sóng phản xạ radar khiến hình ảnh đưa lên màn hình radar yếu hoặc gần như không có.

B-2 được chế tạo chủ yếu sử dụng vật liệu phức hợp đá đen và sợi than, loại vật liệu này không chỉ nhẹ, cường động chịu lực lớn mà còn phản xạ sóng radar nhỏ. Trên bề mặt vật liệu có dạng tổ ong nhỏ li ti để hấp thụ sóng radar.

Khung thân kết cấu B-2 và khoang động cơ dùng hợp kim titan, còn lại đều do vật liệu phức hợp ghép nối với nhau, không phải dùng đinh tán mà do ép ở áp suất cao, do vậy máy bay không dễ phản xạ tín hiệu radar.

Buồng lái được thiết kế kiểu dạng cung tròn, khi sóng radar chiếu vào sẽ trượt theo dáng ngoài buồng lái để truyền đi, khó phản xạ lại.

Mép trước cánh máy bay B-2 được phủ lớp sơn hấp thụ sóng radar và thiết kế có lỗ rỗng kiểu tổ ong không thành qui tắc, sóng radar khi chiếu vào chỉ có thể vào vào mà không thể ra.

B-2 không thiết kế cánh đuôi đứng truyền thống, đây cũng là yếu tố giúp tăng khả năng tàng hình. Vì cánh đuôi đứng là một trong những nơi mà máy bay thông thường hay bị sóng radar chiếu vào để dễ phát hiện nhất. Mặt cắt phản xạ của cánh đuôi lớn làm cho máy bay khó giấu mình.

B-2 thiết kế với khoang vũ khí nằm trong thân (không có bất kỳ giá treo ngoài nào) để tối ưu hóa tính tàng hình. Hai khoang vũ khí trong thân có thể chở 23 tấn bom. Tùy theo từng nhiệm vụ, nó sẽ mang 80 bom Mk82 227kg hoặc 16 bom Mk84 1.000kg hoặc 16 bom hạt nhân B61/B83. Với một số sự nâng cấp hệ thống điện tử, B-2 sau này mang được bom có điều khiển GBU-28, GBU-57A/B và tên lửa hành trình đối đất tầm xa AGM-158.

Với công nghệ như vậy, tiết diện phản xạ radar của B-2 chỉ còn 0,1 mét vuông, tức là chỉ giống như một con chim nhỏ bay trên trời cao.

 “Giấu lửa” động cơ

Để đưa chiếc B-2 có trọng lượng cất cánh tối đa 170 tấn lên trời cao, nhà thiết kế trang bị cho máy bay 4 động cơ tuốc bin phản lực cánh quạt đẩy General Electric F118-GE-100 cho phép đạt tốc độ tối đa cận âm 1.010km/h, tầm bay hơn 11.000km (nếu tiếp dầu một lần trên không, B-2 bay quá nửa vòng trái đất), trần bay hơn 15.000m.

Động cơ luôn là phát ra nguồn nhiệt lớn nhất, dễ bị phát hiển bởi các hệ thống dò tìm hồng ngoại đối phương. Để xử lý điều này, động cơ B-2 lắp bộ trộn dòng khí, lấy không khí lạnh dẫn vào buồng đốt của động cơ và máy tuabin làm hạ thấp nhiệt độ mặt ngoài. Loa phụt động cơ nằm sâu trong thân máy bay làm tín hiệu hồng ngoại yếu đi.

Tiên tiến và tiện nghi

Ngoài tính tàng hình ưu việt, B-2 còn trang bị những công nghệ điện tử hàng không tiên tiến. B-2 được trang bị radar mạng pha quét điện tử bị động AN/APQ-81 cung cấp chế độ ngắm mục tiêu mặt đất có độ chính xác cao, hỗ trợ B-2 bay bám sát và tránh địa hình; hệ thống định vị hàng không chiến thuật; hệ thống đối phó trả đũa điện tử…

B-2 được điều khiển bởi hai phi công, điều đo cho thấy máy bay có tính tự động hóa cực cao. Buồng lái thiết kế rất tiện nghi đem lại sự thoải mái tối đa cho phi công.

Buồng lái lắp đặt hệ thống màn hình tinh thể lỏng tiện nghi hiển thị thông số kỹ thuật bay, thông số cảm biến dữ liệu, tình trạng động cơ, vũ khí… Bên cạnh đó, buồng lái còn có thêm cả toilet để phi công thoải mái hơn trong chuyến bay dài kéo dài nhiều giờ.

Nhược điểm

Mặc dù có nhiều ưu điểm, nhưng B-2 vẫn tồn tại không ít nhược điểm. B-2 có khả năng tàng hình ưu việt hoàn toàn có thể qua mặt hệ thống phòng không đối phương, nhưng đồng thời nó sẽ tàng hình luôn với “quân nhà”. Vì vậy, trong các chiến dịch không kích, B-2 phải hoàn toàn tác chiến độc lập.

Một điều nữa, để đảm bảo tính tàng hình, B-2 bắt buộc không nhận được bất kỳ sự hộ tống nào. Nên trong trường hợp bị tiêm kích đối phương phát hiện, B-2 chắc chắn không có “cửa sống” vì nó không có khả năng tự vệ.

Ngoài ra, B-2 có lẽ chỉ xứng với “con nhà giàu” vì sự “õng ẹo” của nó. Để bảo quản được lớp sơn hấp thụ sóng radar, máy bay phải được đặt trong nhà chứa máy bay với những tiêu chuẩn đặc biệt về độ ẩm và nhiệt độ.

Sau mỗi chuyến bay, B-2 đều phải vào xưởng phục hồi lớp sơn phủ bên ngoài với thời gian chiếm tới 30% thời gian chuẩn bị mỗi chuyển bay.

Cuối cùng, vì được áp dụng nghệ cực kỳ tiên tiến như vậy nên B-2 có giá thành đắt nhất thế giới, 1,07 tỷ USD/chiếc. Bản thân nước Mỹ, quốc gia có ngân sách quốc phòng dồi dào cũng chỉ dám mua 21 chiếc B-2.

Kiểu dáng độc đáo “không giống ai” của máy bay ném bom chiến lược B-2.

B-2 ném bom.

Loa phụt động cơ nằm sâu trong thân (giấu đỏ) do đó giảm đáng kể nguồn nhiệt phát ra.

Buồng lái tiện nghi, hiện đại của B-2.

Hồng Hà

Theo Infonet