 |
Khả năng bà Liz Truss bị đẩy ra khỏi ghế thủ tướng Anh đang mỗi lúc một tăng, nhưng cho đến nay vẫn chưa có cơ chế buộc bà rời khỏi chức vụ. Tuy nhiên, vẫn có một số kịch bản có thể xảy ra có thể làm lung lay nghiêm trọng vị trí thủ tướng của bà.
1. Có đủ nghị sĩ tán thành việc loại bỏ bà
Hơn một chục nghị sĩ đảng Bảo thủ đã công khai rằng họ có thể sẽ kêu gọi thủ tướng từ chức.
Nhiều người cho rằng bà Truss càng giữ chức lâu bao nhiêu, cơ hội sửa chữa những thiệt hại mà bà gây ra cho danh tiếng của đảng Bảo thủ càng ít.
Ủy ban năm 1922 - chịu trách nhiệm về điều lệ của đảng Bảo thủ - có thể cúi đầu trước áp lực thay đổi quy tắc nội bộ của đảng và cho phép bỏ phiếu bất tín nhiệm khi số lượng thư kêu gọi bỏ phiếu tăng lên, vượt quá ngưỡng 15%, tương đương 54 nhà lập pháp.
Graham Brady, Chủ tịch Ủy ban năm 1922, người thường xuyên họp với bà Truss, có thể đến gặp bà lần chót - như đã làm với ông Boris Johnson và bà Theresa May - để khuyên thủ tướng lựa chọn giữa từ bỏ hoặc bị loại bỏ, theo Guardian.
2. Halloween không kẹo cho bà Truss
Với việc tân Bộ trưởng Tài chính Jeremy Hunt chỉ trong vài ngày cầm quyền đã xoay xở để xoa dịu thị trường đang hỗn loạn và sự lo lắng của hầu hết nghị sĩ, mọi con mắt đều đổ dồn vào những biện pháp lớn mà ông sẽ công bố vào ngày 31/10.
Ông đã tuyên bố rõ ràng về việc có thể cắt giảm chi tiêu và gợi ý về khả năng tăng thuế để lấp đầy một phần lỗ đen tài khóa ước tính 70 tỷ bảng Anh.
Những động thái đó là dấu hiệu cho thấy đất nước có thể quay lại thời kỳ thắt lưng buộc bụng, kéo căng hơn nữa dịch vụ công vốn đã rất căng thẳng vào thời điểm ngân sách đang chịu áp lực với mức lạm phát cao.
Bà Truss đã bị buộc phải đảo ngược hầu hết điều khoản trong gói cắt giảm thuế sâu mà bà công bố hồi cuối tháng 9. Nếu chính sách không cắt giảm chi tiêu công của bà cũng bị buộc phải đảo ngược trong ngày 31/10, nhiều nghị sĩ có thể không tìm thấy lý do để ủng hộ bà Truss ở lại.
 |
| Thủ tướng Anh Liz Truss trong một buổi họp báo ngày 14/10 ở London. Ảnh: Reuters. |
Tương tự, nếu Văn phòng Trách nhiệm Ngân sách dự báo một bức tranh ảm đạm về mùa đông sắp tới và quy trách nhiệm cho gói mini-budget (ngân sách ngắn hạn) của bà Truss, các nghị sĩ có thể quyết định quay lưng với bà.
Trong khi nhiều cải cách cho các nhà cung cấp mà bà Truss hứa hẹn vẫn có khả năng được công bố, một số trong số này - bao gồm việc nới lỏng quy hoạch gây tranh cãi và giảm bớt biện pháp bảo vệ môi trường - có thể khiến các nghị sĩ lo ngại.
3. Bầu cử bổ sung
Tin đồn đang lan tràn ở Westminster về việc các nghị sĩ đảng Bảo thủ xem xét từ chức trong quốc hội và nhảy việc trước khi họ bị đẩy vào một cuộc bỏ phiếu tiềm năng có thể khiến đảng này bị hạ bệ.
Họ tin rằng giá trị của họ vẫn còn tương đối cao trong khi đảng Bảo thủ nắm quyền. Tuy nhiên, nếu mức tín nhiệm của đảng này rơi vực và Công đảng lên nắm quyền thì giá trị của họ đối với các nhà tuyển dụng - đang tìm kiếm mối quan hệ chính trị và nhân sự có hiểu biết về chính sách - sẽ giảm đáng kể.
Với suy nghĩ đó, một số người đang cân nhắc kích hoạt cuộc bầu cử bổ sung (byelection, chỉ cuộc bầu cử chọn người thay thế cho một nghị sĩ vừa từ chức, từ trần hoặc bị bãi miễn - PV), và điều này có thể khiến bà Truss đau đầu hơn nữa.
Với việc xếp hạng cá nhân của bà Truss gần như chạm đáy, và đảng Bảo thủ đang bị tụt lại 30 điểm trong hầu hết cuộc thăm dò, các nghị sĩ lo ngại rằng hàng trăm ghế của họ có thể bị mất trong tổng tuyển cử tiếp theo.
 |
| Bộ trưởng Tài chính Jeremy Hunt, bên cạnh Thủ tướng Liz Truss và Lãnh đạo Hạ viện Penny Mordaunt, tại một cuộc họp của Hạ viện, London, Anh, ngày 17/10. Ảnh: Reuters. |
Kết quả bỏ phiếu kém từng góp phần vào sự sụp đổ của ông Johnson, với Chủ tịch đảng Oliver Dowden, một trong những người từ chức nội các sớm nhất sau khi bầu cử bổ sung chứng kiến chiến thắng của đảng Dân chủ Tự do ở Tiverton và Honiton, và Công đảng ở Wakefield.
Hiện chỉ có một cuộc bầu cử bổ sung sắp tới ở Tây Lancashire, với ghế an toàn dành cho Công đảng. Bất kỳ một chiến thắng nào nữa của Công đảng ở các khu vực trước đây có xu hướng ủng hộ đảng này, hoặc khu vực có truyền thống ủng hộ Bảo thủ, sẽ khiến vị trí của bà Truss rơi vào tình thế nguy hiểm một lần nữa.
4. Bầu cử địa phương
Nếu bà Truss may mắn tránh được bất kỳ rủi ro tức thời nào, bà cũng không thể tránh chúng mãi mãi.
Các cuộc bầu cử địa phương từng là một điểm nguy hiểm đối với ông Johnson. Đảng của ông đã có một đêm thảm hại, thậm chí mất quyền kiểm soát hội đồng hàng đầu của mình là Wandsworth ở London.
Nhiều hội đồng quận huyện có thể sẽ bị đoạt khỏi tay đảng Bảo thủ vào tháng 5/2023.
Một nghị sĩ đảng Bảo thủ cấp cao của chính quyền địa phương cho biết: “Các ủy viên hội đồng biết rằng ghế của họ đang gặp rủi ro trong năm tới, và bà Liz Truss chính là lý do”. Một người khác thừa nhận: "Chúng tôi đã chuẩn bị tinh thần mất quyền kiểm soát”.
Các cuộc bầu cử địa phương là nền tảng và là tín hiệu cảnh báo sớm cho kết quả cuộc tổng tuyển cử. Vì vậy, một màn trình diễn kém cỏi trong mùa xuân có thể đặt một lời nguyền khác cho bà Truss.
