Báo cáo nghiên cứu khả thi về dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành giai đoạn 1 được trình Quốc hội được các đại biểu thảo luận tại tổ chiều 24/10. Vấn đề gây băn khoăn nhiều nhất là việc Chính phủ đề xuất Quốc hội quyết định chủ trương giao cho Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) đầu tư dự án này.
Chỉ định thầu, 5-10 năm nữa Ủy ban Kiểm tra Trung ương vào cuộc thì sao?
Trưởng ban Tổ chức Trung ương Phạm Minh Chính nhấn mạnh nguyên tắc thẩm quyền gì thuộc Quốc hội thì Quốc hội quyết, cái gì thuộc Chính phủ thì Chính phủ quyết.
Về vấn đề chỉ định thầu hay đấu thầu, ông Chính cho rằng cần thực hiện theo luật, làm sao cho công khai, minh bạch, khách quan. “Chúng ta ai cũng sốt ruột vì chủ trương lâu rồi nhưng chậm triển khai, song cân nhắc kỹ, tìm nguyên nhân để đưa ra giải pháp đúng quy định, đúng thẩm quyền”, ông Chính nói.
Ông nhấn mạnh ủng hộ doanh nghiệp Nhà nước đảm nhận nhưng phải làm sao đúng quy định, công khai, minh bạch.
 |
| Trưởng ban Tổ chức Trung ương Phạm Minh Chính. Ảnh: Hoài Vũ. |
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh khẳng định việc quyết định giao dự án hoàn toàn thuộc thẩm quyền Chính phủ, còn Quốc hội xưa nay chưa từng có việc chỉ định thầu cho một doanh nghiệp cụ thể thực hiện một dự án đầu tư công.
“Chúng tôi ủng hộ ACV vì nếu xét về tiền có lẽ nhiều doanh nghiệp trong nước có nhiều hơn, nhưng về kinh nghiệm quản lý, đầu tư lĩnh vực xây dựng cảng hàng không thì ACV chắc chắn ưu thế”, ông Thanh nói.
Theo ông, ý Thủ tướng khi đề xuất Quốc hội quyết định việc giao dự án cho ACV là mong Quốc hội đồng hành cùng Chính phủ, cùng chịu trách nhiệm với Chính phủ về quyết định này, nếu không sau 5-10 năm nữa, Ủy ban Kiểm tra Trung ương lại vào cuộc xác định chỉ định thầu như thế là sai thì không biết sẽ làm sao.
 |
| Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh. Ảnh: Hoàng Hà. |
Nhấn mạnh đó là vấn đề còn băn khoăn nhiều nhất, ông Thanh mong các đại biểu ủng hộ vì Tân Sơn Nhất hiện đã tắc nghẽn, nếu không đầu tư một sân bay mới thì không còn hướng nào để thúc đẩy phát triển kinh tế giai đoạn tiếp theo của đất nước, của vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.
Tổng Thanh tra Chính phủ Lê Minh Khái đánh giá đây là dự án trọng điểm quốc gia, có liên quan đến an ninh, quốc phòng nên sẽ yên tâm hơn nếu giao cho các doanh nghiệp Nhà nước có chức năng quản lý, đủ thẩm quyền thực hiện.
Tuy nhiên, theo ông, công tác giám sát, quản lý phải hết sức chặt chẽ, nếu không vừa mất tiền của Nhà nước, vừa phải xử lý dẫn đến mất cán bộ. Tổng Thanh tra góp ý có thể thuê giám sát nước ngoài để loại trừ hết tất cả các mối quan hệ có thể tác động đến việc tổ chức thi công dự án.
 |
| Tổng Thanh tra Chính phủ Lê Minh Khái. Ảnh: Hoàng Hà. |
“Có gì đó mang tính chất áp đặt”
Nhắc đến vấn đề chỉ định thầu, đại biểu Thái Trường Giang (Cà Mau) nói: “Đồng ý cái này phải phối hợp đảm bảo an ninh quốc phòng, hạn chế gọi vốn đầu tư nước ngoài. Nhưng chọn luôn doanh nghiệp rồi chỉ định thầu trong nước thì có cái gì đó mang tính chất áp đặt”.
Ông băn khoăn nếu sau này dự án xảy ra chuyện gì, việc này lại được “viện cớ” rằng đã bàn ở Quốc hội, thành ra mọi người đều vi phạm. “Không thể vì tạo điều kiện cho Chính phủ mà làm việc trái pháp luật. Không phải là vì Quốc hội không dám chịu trách nhiệm mà vì cần làm đúng luật”, ông Giang nói.
 |
| Đại biểu Dương Trung Quốc (Đồng Nai). Ảnh: Hoàng Hà. |
Đại biểu Dương Trung Quốc (Đồng Nai) chia sẻ thực tế địa phương đang đứng trước tình trạng “tiền có mà không thực hiện được”, vì chưa có cơ chế. Theo ông, cơ chế phải đi trước một bước. Triển khai dự án phải tiếp xúc với dân, cố gắng đền bù tập trung cùng một lúc và tránh sự bất công.
“Tôi e ngại nhất là thời điểm nằm giáp ranh giữa 2 đại hội dự án sẽ đóng băng, trì trệ. Tiếp xúc với dân cần người quyết đoán, vượt lên vấn đề về nguyên tắc. Phải chuẩn bị, không rơi vào lúc trầm nhất thì ảnh hưởng rất nhiều”, ông nói.
Nhắc đến phương thức đầu thầu, ông Quốc nói đó là xu thế hiện nay nhưng lại phát sinh một số vấn đề luật pháp chưa kịp điều chỉnh, trong đó có những vấn đề khó, tế nhị. Ông đề nghị tạo thuận lợi tối đa và giám sát chặt chẽ.
Đại biểu Ngô Trung Thành (Đắk Lắk) dẫn chứng ví dụ Quảng Ninh xây sân bay Vân Đồn một thời gian ngắn nhưng xây được sân bay rất lớn, rất đẹp, do doanh nghiệp tư nhân thực hiện. Từ đó, ông cho rằng doanh nghiệp tư nhân hoàn toàn đủ năng lực đảm đương thực hiện dự án chứ không phải chỉ có doanh nghiệp Nhà nước.
“Cuối cùng cũng chỉ chọn được ACV”
Bộ trưởng GTVT Nguyễn Văn Thể cho biết hiện Chính phủ mới chỉ giao ACV lập dự án. Về nguyên tắc, sau khi dự án được duyệt sẽ đến bước chọn ai là người triển khai sân bay. “Do đây là sân bay gắn liền với an ninh quốc gia nên chỉ có thể đấu thầu trong nước”, ông Thể nói.
 |
| Bộ trưởng GTVT Nguyễn Văn Thể. Ảnh: Hoàng Hà. |
Theo Luật Đấu thầu, sau khi phát hành hồ sơ mời thầu, sẽ cần thời gian cho doanh nghiệp nghiên cứu, quyết định tham gia. Kế đó là khâu chấm thầu, công bố trúng thầu.
Bên cạnh đó, phải có từ 3 doanh nghiệp mới mở thầu, nếu không sẽ phải xin Chính phủ cơ chế mở thầu đặc biệt trong trường hợp đấu thầu không thành công. “Trong trường hợp này, Chính phủ có thể cho đấu thầu lần 2, nhưng nếu vẫn không đủ 3 doanh nghiệp thì vẫn phải xin mở thầu. Cuối cùng thì cũng chỉ chọn được ACV”, ông Thể nói.
Theo tư lệnh ngành giao thông, nếu chúng ta tổ chức đấu thầu, khả năng lớn nhất vẫn chọn ACV nhưng sẽ lại chậm hơn 1,5 năm. Khi đó, sớm nhất cũng phải tới năm 2022 thậm chí năm 2023 mới có thể khởi công. Như vậy, chỉ có chỉ định thầu mới có thể khởi công dự án vào đầu 2021.
