Theo đông y, trong 4 loại dược liệu quý hiếm gồm sâm, nhung, quế, phụ, nhân sâm là loại được xếp đầu tiên. Trong đó, sâm Ngọc Linh được đánh giá là loài sâm tốt nhất thế giới hiện nay. Bởi, kết quả nghiên cứu từ năm 1978 của Bộ Y tế Việt Nam cho thấy, sâm Ngọc Linh có số lượng Saponin cao hơn nhiều lần so với các loại sâm khác trên thế giới.
Theo đó, dùng sâm Ngọc Linh sẽ có tác dụng tăng cường sinh lực, kháng khuẩn, chống trầm cảm, giảm stress, chống oxy hóa, phòng chống ung thư, giúp ăn ngon ngủ tốt, bảo vệ tế bào gan, cải thiện suy nhược sinh dục,...
Độn tam thất bắc, giả sâm quý
 |
| Sâm Ngọc Linh trồng thường được làm giả từ tam thất bắc.
|
Anh Vương, một đầu mối buôn bán sâm Ngọc Linh lớn ở Cầu Giấy (Hà Nội), cho biết, do công dụng tốt với sức khỏe như vậy nên giá sâm Ngọc Linh thuộc vào loại đắt đỏ nhất trong các loại sâm. Chưa kể, nguồn sâm lại không nhiều, số lượng cung cấp ra thị trường cực kỳ hạn chế.
Đơn cử, sâm Ngọc Linh trồng hiện có giá 40-50 triệu đồng/kg loại 10 củ và 60-70 triệu đồng/kg loại 5 củ. Riêng sâm Ngọc Linh rừng tự nhiên, rẻ nhất cũng lên tới 120 triệu đồng/kg, loại cao cấp hơn (củ từ 1,5 kg trở lên) giá ở mức 400 triệu đồng/kg.
“Loại sâm Ngọc Linh rừng được các đại gia săn lùng ráo riết, đặc biệt là sâm rừng loại khủng để về tẩm bổ hoặc làm quà biếu tặng”, anh Vương nói và cho biết do cầu luôn vượt cung nên sâm Ngọc Linh đang bị làm giả khá nhiều.
Anh Vương cho hay với loại sâm Ngọc Linh trồng, một số mối buôn nhỏ lẻ hay dùng loại tam thất bắc hàng tuyển có giá 3-4 triệu đồng/kg về cắt tỉa bớt những rễ cái (rễ lớn), chỉ để lại những rễ nhỏ (rễ phụ) sau đó độn vào số sâm Ngọc Linh thật và bán với giá cào bằng, vài chục triệu đồng/kg.
Sở dĩ họ làm được như vậy vì tam thất bắc có hình dáng rất giống sâm Ngọc Linh trồng (giống từ trọng lượng đến màu sắc, hình dáng), nếu không phải người trong giới thì cực kỳ khó phân biệt. Do đó, dân buôn thường dùng chiêu này để kiếm lời hàng chục triệu đồng mỗi kg.
Ghim đinh, phủ rêu để tăng trọng lượng
Ngoài chiêu trò làm giả sâm Ngọc Linh trồng, đối với loại Ngọc Linh rừng, dân buôn lại áp dụng cách ghim đinh bên trong củ sâm hoặc phủ rêu bên ngoài để tăng trọng lượng.
Ví như, một củ sâm rừng tươi có trọng lượng 0,9 kg, để tăng trọng lượng lên 1 kg hoặc hơn, các mối buôn nhỏ lẻ chỉ cần lấy rêu khô phủ xung quanh củ sâm rồi tưới nước liên tục trong vài ngày. Khi đó, rêu sẽ sống lại và bám chắc xung quanh củ. Kết quả, củ sâm sau khi được phủ rêu xanh sẽ nặng khoảng 1 kg chứ không còn là 0,9 kg như lúc ban đầu.
Khi bán cho khách, ngoài khoản tiền lãi do chênh lệch giá cả lên tới cả chục triệu đồng/kg, dân buôn còn có được khoảng tiền từ chênh lệch trọng lượng.
Tinh vi và không lộ liễu như phủ rêu, đó là chiêu ghim đinh vào bên trong củ sâm. Cách này thường áp dụng cho những củ sâm rừng trọng lượng lớn vì dễ làm.
Anh Vương cho hay đã từng chứng kiến một số mối buôn sâm nhỏ lẻ thường cắt củ sâm Ngọc Linh ra, dùng đinh vít hai đầu ghim vào bên trong phần củ sâm vừa bị cắt để nối chúng lại với nhau. Công đoạn này được làm cực kỳ khéo léo đến mức bằng mắt thường khó có thể phát hiện. Một củ sâm Ngọc Linh nặng khoảng 1 kg có thể ghim được khoảng 3-4 chiếc đinh vít, với trọng lượng từ 0,5-0,7 lạng. Và củ sâm càng to, càng dài thì đinh ghim bên trong càng nhiều.
 |
| Đa phần các củ sâm cỡ lớn trọng lượng trên 1 kg nếu bị ghim đinh vào bên trong sẽ khó phát hiện vì phần lớn khách hàng mua về đều để nguyên củ để ngâm rượu
|
Hiện có những củ sâm nặng trên 1,5 kg được bán với giá 400 triệu đồng/kg, mà sâm Ngọc Linh khi bán được tính từng gram. Áp dụng cách ghim đinh vào có thể làm củ sâm chênh lên cả lạng, thu về 30-40 triệu đồng do chênh lệch trọng lượng.
Anh Vương chia sẻ trong giới buôn sâm mọi người vẫn nói vui với nhau rằng “những chiếc đinh trong củ sâm Ngọc Linh có giá đắt đỏ nhất thế giới vì chúng thường được tính với mức giá hàng chục triệu đồng”.
Theo anh Vương, sâm Ngọc Linh bị làm giả từ tam thất, tuy không có tác dụng như sâm Ngọc Linh thì cũng tốt cho sức khỏe. Tương tự, sâm Ngọc Linh bị phủ rêu bên ngoài để tăng trọng lượng thì lúc mua về chỉ cần rửa sạch đem ngâm vẫn là sâm, người mua chỉ thiệt về trọng lượng.
Song, với cách ghim đinh, củ sâm đem ngâm rượu lâu sẽ khiến những chiếc đinh bên trong củ bị hoen rỉ ngấm ra rượu. Uống loại rượu đó sẽ không tốt cho sức khỏe. Do đó, để tránh mua phải sâm bị ghim đinh, khách nên mua ở những địa chỉ uy tín và có thể tin tưởng được.
