Hôm nay 4/7 là ngày thứ 6 liên tiếp miền Bắc và một số tỉnh thuộc miền Trung chịu ảnh hưởng của đợt nắng nóng gay gắt nhất năm 2018. Nhiệt độ cao nhất ban ngày phổ biến 36-40 độ C, thậm chí có nơi trên 40 độ C.
Theo số liệu của Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, với mức nhiệt độ ghi nhận lúc 13h là 39,4 độ C tại trạm đo Láng, 3/7/2018 là ngày nóng nhất nếu so sánh với toàn bộ ngày 3/7 trong lịch sử ở Hà Nội. Kỷ lục này vượt xa số liệu ghi nhận được vào ngày 3/7/2004 - ở mức 38,6 độ C.
Vào ban đêm và sáng sớm, mức nhiệt cũng không giảm đáng kể, người dân vẫn cảm giác oi nồng, khó chịu.
Vì sao Bắc và Trung Bộ nắng nóng dữ dội?
Đợt nắng nóng gay gắt bắt đầu từ ngày 30/6 và trải dài trên diện rộng ở khu vực đồng bằng Bắc Bộ và Trung Bộ (từ Thanh Hóa đến Ninh Thuận, Bình Thuận).
Theo các chuyên gia khí tượng, rìa đông nam vùng áp thấp nóng phía tây kết hợp với đới gió Tây Nam hoạt động mạnh, gây hiệu ứng phơn (gió Lào) khô nóng.
Bên cạnh đó, địa hình dãy núi Hoàng Liên Sơn ở Tây Bắc và dãy Trường Sơn ở miền Trung tạo ra mây và nhiệt độ không quá cao ở sườn phía tây (sườn đón gió) và hiệu ứng phơn gây ra thời tiết ít mây, khô hanh, nắng nóng ở sườn phía đông (sườn khuất gió).
 |
| Nắng nóng dữ dội đang hoành hành miền Bắc. Ảnh: Phạm Tùng. |
Khu vực phía nam Nhật Bản đang xuất hiện một cơn bão mạnh, tuy khá xa nhưng nó cũng góp phần khiến gió phơn mạnh hơn và gia tăng cường độ nóng ở miền Bắc và miền Trung.
Ông Lê Thanh Hải, Phó tổng cục trưởng Tổng cục Khí tượng Thủy văn, cho rằng thông thường, tháng 6 và 7 là thời điểm có nhiều đợt nắng nóng nhất, với cường độ khắc nghiệt nhất.
Nơi nào giữ kỷ lục nắng nóng hiện nay?
Nắng nóng đặc biệt gay gắt xảy ra ở khu vực nam đồng bằng Bắc Bộ, (bao gồm thủ đô Hà Nội) và các tỉnh Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh. Trong lều khí tượng, nhiệt độ được ghi nhận ở mức khoảng 37-40 độ C, có nơi trên 40 độ C.
Ngày 3/7, trạm đo tại Láng (Hà Nội) trên 39 độ C, Nho Quan (Ninh Bình), Tây Hiếu (Nghệ An) và Thanh Hóa khoảng 40,5 độ C. Các địa điểm như Bái Thượng (Thanh Hóa) 41 độ C, thậm chí Tĩnh Gia (Thanh Hóa) trên 41,5 độ C...
Thời điểm nóng nhất trong ngày là khi nào?
Nhiều người nghĩ rằng thời điểm nóng nhất trong ngày là giữa trưa khoảng 12h nhưng thực tế nhiệt độ cao nhất trong ngày vào thời điểm 14-15h.
Vào lúc 12h trưa, mặt trời gần như chiếu thẳng vuông góc với mặt đất. Khi đó, bức xạ mặt trời là lớn nhất, cường độ năng lượng mặt trời cũng cao nhất. Không khí hấp thụ khoảng 14% nhiệt năng của bức xạ mặt trời, trong khi đó, mặt đất hấp thụ tới 43%.
 |
| Ảo ảnh trên phố Hà Nội giữa trưa 4/7. Ảnh: Phạm Tùng.
|
Sau khoảng 1 tiếng, tức 13h, mặt đất chuyển từ trạng thái hấp thụ sang bức xạ năng lượng. Nhiệt năng của mặt trời khi ấy mới phả ngược ra không khí. Do vậy, nhiệt độ của mặt đất tiếp tục tăng cao.
Thời gian nóng nhất trong ngày sẽ khoảng thời gian 13-15h. Đây cũng là thời điểm có lượng tia tử ngoại độc hại cao nhất.
Vì sao nhiệt độ ngoài trời luôn cao hơn dự báo?
Nhiệt độ thực tế ngoài trời có thể cao hơn từ 3-5 độ C so với dự báo nhiệt độ đo trong lều khí tượng. Đặc biệt, trên mặt đường, ở những nơi bê tông hóa, nhiệt độ thực tế cao hơn rất nhiều.
Trưa 3/7, phóng viên Zing.vn đo được mức nhiệt trên mặt đường đại lộ Thăng Long là 55 độ C, trên yên xe máy là 58 độ C và trong bóng râm có cây xanh ở mức 42 độ C.
Hiện tượng này là hệ quả của hiệu ứng đô thị (bê tông hóa, lượng phương tiện giao thông lớn và mật độ cây xanh ít).
Vì sao Hà Nội nóng trên 30 độ gần như cả ngày?
Khu vực đồng bằng Bắc Bộ và các tỉnh Trung Bộ ban ngày nắng nóng rất gay gắt, nên nền nhiệt cao nhất phổ biến 38-40 độ C, có nơi trên 40 độ C.
 |
| Khoảng ngày 6-7/7, Bắc Bộ và các tỉnh Trung Bộ có xu hướng giảm nhiệt. Ảnh: Trà My.
|
Chuyên gia khí tượng lý giải rằng thời tiết vào ban đêm lẽ ra giảm nhiệt. Song, do cục nóng điều hòa, bê tông, đường hấp thụ nhiệt tỏa ra, người dân vẫn cảm nhận rõ oi nóng, khó chịu.
Bao giờ nắng nóng dữ dội chấm dứt?
Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, đợt nắng nóng gay gắt diện rộng ở các tỉnh Bắc Bộ và Trung Bộ còn kéo dài trong 2-3 ngày tới.
Từ ngày 6/7 trở đi, tình trạng nắng nóng vẫn xuất hiện ở khu vực này song giảm mức độ.
Ngày 7/7, mưa dông trên diện rộng có khả năng xuất hiện ở Bắc Bộ.
Còn bao nhiêu đợt nắng nóng trong tháng 7 và mùa hè 2018?
Đây là đợt nắng nóng khắc nghiệt nhất ở Bắc Bộ trong năm 2018. Cơ quan khí tượng dự báo trong tháng 7, Bắc và Trung Bộ sẽ còn đón thêm 2 đợt nắng nóng khác song cường độ yếu hơn.
Bên cạnh đó, hiện tượng ENSO khả năng duy trì trạng thái trung tính đến tháng 9, từ tháng 10 có xu hướng chuyển dần sang trạng thái El Nino với xác suất khoảng 50-60%. Do vậy, nhiệt độ trung bình trong các tháng hè của năm 2018 trên toàn quốc phổ biến ở mức xấp xỉ trung bình nhiều năm.
Vì sao Hà Nội nắng nóng hơn Sài Gòn?
Hiệu ứng gió phơn chỉ xảy ra ở Bắc và Trung Bộ, trong khi đó, Nam Bộ lại đang xuất hiện mưa dông vào buổi chiều. Người dân Nam Bộ đang được tận hưởng thời tiết khá dễ chịu, mát mẻ.
Thậm chí, trong thời gian này, có ngày nhiệt độ cao nhất trong ngày ở Nam Bộ vẫn thấp hơn so với nhiệt độ thấp nhất trong ngày ở Hà Nội.
Người dân nên làm gì?
Các chuyên gia khuyến cáo người dân nên liên tục theo dõi các bản tin dự báo để cập nhật thông tin thời tiết, đặc biệt khi nắng nóng được đánh giá là một trong những loại hình thiên tai nguy hiểm.
 |
| Trong đợt nắng nóng, người lao động không nên làm việc ở ngoài trời quá lâu. Ảnh: Việt Hùng. |
Bên cạnh đó, người dân nên uống nhiều nước, hạn chế ra đường khi nắng nóng đỉnh điểm vào buổi trưa và chiều, cần có các biện pháp tránh nắng như đội mũ rộng vành, che ô, đeo khẩu trang, bôi kem chống nắng...
Người lao động không nên làm việc ở ngoài trời trong thời gian dài, cần bổ sung các loại hoa quả, vitamin để tăng sức đề kháng cho cơ thể.
