Theo thông tin từ Chi cục Kiểm dịch vùng VII (Cục Bảo vệ thực vật, Bộ NN-PTNT), năm 2014, 7.200 tấn dưa lưới vàng được nhập khẩu về Việt Nam qua cửa khẩu Tân Thanh (Lạng Sơn). Năm 2015, chỉ tính riêng tháng 6, khi dưa Trung Quốc vào chính vụ, con số này là 2.100 tấn. Thời gian gần đây, mỗi ngày Việt Nam nhập khẩu khoảng 60 tấn dưa lưới vàng.
Vậy sau khi qua cửa khẩu, dưa lưới vàng Trung Quốc đi về đâu?
Hơn một tháng nay, trên một số tuyến phố ở Hà Nội, nhiều xe tải trọng lượng khoảng 2 tấn treo biển bán "dưa ngọt Sài Gòn 25.000 đồng/kg". Nếu khách mua buôn, giá giảm 10.000 đồng/kg.
Chị T., chủ xe tải trên đường Nguyễn Xiển (Thanh Xuân, Hà Nội) cho biết, dưa lưới vàng có xuất xứ ở Sài Gòn. Thời điểm đầu vụ, vào giữa tháng 6, dưa có giá 30.000 đồng/kg. Hiện là cuối vụ nên hạ còn 25.000 đồng/kg. "Dưa giá rẻ, mỏng vỏ, ăn ngọt lịm. Khách mua rất đông để làm quà biếu. Trung bình mỗi ngày, hai vợ chồng tôi bán khoảng 3-4 tạ, gấp 2 lần so với bán dưa hấu hồi tháng 4", chị cho hay.
 |
| Dưa lưới vàng Sài Gòn được bán trên các xe tải nhỏ với giá 25.000 đồng/kg. Ảnh: Ngọc Lan. |
Theo người bán tư vấn, dưa lưới da vàng, vân càng to và đậm ăn càng ngọt. Trung bình mỗi quả nặng 4-5 kg, loại bé nhất cũng trên 3 kg. Dưa có thể để trong 1-2 tuần nếu chưa cắt ra và được bảo quản nơi thoáng mát. "Các hàng dưa quanh đây đều lấy cùng một mối. Vì thế giá bán là ngang nhau. Nếu khách thiện chí mua, tôi chỉ có thể giảm1.000-3.000 đồng/kg”, người này nói.
Cùng bán một loại dưa trên một tuyến đường, các chủ hàng gần đó lại thừa nhận, dưa vàng có xuất xứ ở Trung Quốc. Một người bán cho hay, dưa được nhập buôn theo xe tải lớn ở chợ đầu mối Hà Nội. Mỗi lần, anh lấy 1,5-2 tấn và bán hết trong khoảng 10 ngày. Gần đây, nhiều người mua về bán ở các chợ nhỏ nên mức tiêu thụ chậm.
Theo anh này, lý do các hàng treo biển Sài Gòn, bán dưa Trung Quốc là vì phần lớn khách Việt dè chừng hoặc "tẩy chay" bất cứ thứ gì có nguồn gốc từ Trung Quốc. "Tôi không muốn 'treo đầu dê, bán thịt chó' dù 'thịt chó' chẳng có hại gì, nhưng để bán được hàng, tôi vẫn phải làm", người này chia sẻ.
 |
| Dưa lưới vàng Việt Nam quả nhỏ, vân to, hình tròn trong khi dưa Trung Quốc quả to gấp đôi và có hình bầu dục. Ảnh: An Khang. |
Vào khoảng đầu giờ sáng và cuối giờ chiều, nhiều khách đi qua các đoạn đường này dừng lại mua dưa. Chị Nguyễn Hà Linh (Mễ Trì Hạ, Nam Từ Liêm, Hà Nội) vừa chọn mua 1 quả 3,5 kg hết 72.000 đồng. Chị cho biết, trong các cửa hàng, dưa lưới vàng có giá cao hơn so với vỉa hè.
Chị Vân, một chủ hàng bán hoa quả trên đường Hồ Tùng Mậu (Hà Nội) cho biết, dưa lưới vàng Sài Gòn đắt gấp 5-7 lần dưa Trung Quốc. Tuy nhiên, dưa trong nước rất hiếm. Hàng Trung Quốc mã đẹp, quả to hình bầu dục, nặng trên 3 kg, cùi hơi mềm và ăn ngọt lịm. Trong khi đó, dưa Việt quả nhỏ hình tròn, nặng khoảng 1-2 kg, cùi dày, vị ngọt thanh và ăn giòn.
Nắm được tâm lý khách hàng ủng hộ hàng Việt lại ham rẻ, ưa mẫu mã nên chị Vân cũng "đổi họ" cho dưa Trung Quốc thành dưa Sài Gòn. Tại cửa hàng, dưa Trung Quốc giá rẻ, quả to, màu vỏ đẹp nên được khách chuộng hơn.
Anh Khang, một chủ vườn dưa lưới ở Bến Tre cho biết, theo thông tin từ Trung tâm Thông tin Khoa học và Công nghệ TP HCM, có 9 loại dưa lưới vàng phổ biến ở Việt Nam, chủ yếu trồng trong các vườn ở miền Tây. Trong đó, trọng lượng một quả trung bình chỉ 1-1,5 kg. Riêng dưa lưới Bảo Khuê, giống Cucumis melo L. nặng tối đa 3 kg một quả nhưng vỏ xanh, cùi dày nên rất dễ phân biệt với dưa Trung Quốc.
"Giá bán các loại dưa lưới xanh, vàng dao động 40.000-80.000 đồng/kg. Loại đắt nhất bán tại vườn có giá tới 200.000 đồng/kg. Mấy năm gần đây, dưa lưới vàng được trồng phổ biến hơn, tuy nhiên chỉ đủ cung cấp cho các nhà hàng, tiệm trái cây quanh khu vực và TP HCM", chủ vườn này cho hay.
