Khi bạn có tới hàng trăm ngàn người theo dõi trên mạng xã hội, việc kiếm tiền trở nên rất đơn giản, thậm chí không cần đi làm vẫn có đủ tiền để trang trải cuộc sống.
Đó là cách mà Jovan Hill, một chàng trai 25 tuổi sống tại New York chọn. Hàng ngày, anh chàng này đều lên mạng, chia sẻ trực tiếp về cuộc sống của mình, và sống dựa hoàn toàn vào số tiền ủng hộ của người hâm mộ.
Zing.vn lược dịch bài viết trên New York Times, nói về những người gây ảnh hưởng và sống dựa vào tiền ủng hộ từ người hâm mộ tại New York.
“Chào buổi sáng các cô gái và những gã gay”, Jovan Hill nói vào chiếc iPhone trong khi tay vẫn đang cầm một điếu cần sa. Anh chàng mặc một chiếc áo hồng, quần đùi thể thao và đi một đôi Nike màu đen. Ở phía xa trong khung hình là hai người bạn ở chung phòng của Jovan, tại khu vực Carroll Gardens, New York.
 |
| Jovan Hill bên trong căn hộ, cũng là nơi anh “làm việc” tại Brooklyn, New York. Ảnh: NY Times. |
Trong video trực tuyến kéo dài 7 phút, Jovan Hill nói về rất nhiều thứ, nhưng chỉ một thứ lặp đi lặp lại: anh liên tục nhắc người xem gửi tiền cho mình.
“Hôm nay tôi nghèo quá, nên nếu bạn muốn giảm được chút tiền thuế nào, hãy ủng hộ cho quỹ từ thiện của Jovan nhé”.
Vài phút sau, tài khoản Venmo và PayPal của Jovan liên tục báo có tiền chuyển tới. Số tiền mỗi người ủng hộ dao động từ 1-100 USD, với những lời nhắn như gọi Jovan là một “ông vua thất nghiệp”.
Nhật ký của một gã đồng tính thất nghiệp
Jovan tự gọi những video của mình là một bộ nhật ký của một gã đồng tính thất nghiệp, lấy cảm hứng từ trang web 4chan và bản thân anh, một người da màu đồng tính.
Mặc dù vậy, gần 200.000 người theo dõi anh, tính tổng ở các mạng xã hội như Twitter, YouTube, Instagram hay Patreon, thì không hề ghét bỏ hay khinh thường Jovan Hill. Thậm chí anh được coi là khác biệt hẳn nếu so với những người tạo ảnh hưởng trên mạng.
Những video trực tiếp của Jovan, không hề dựng kịch bản trước, cho người xem hiểu rõ cuộc sống của một thanh niên ngoài 20 tuổi không có sự trợ giúp của gia đình, và cũng chẳng có một công việc truyền thống.
“Lý do duy nhất tôi thức dậy và đi làm mỗi sáng là để tôi có thể ủng hộ Jovan tiền thuê nhà hàng tháng”
Paige Wolfe, một nhân viên ngân hàng 23 tuổi chia sẻ trên Twitter
“Lý do duy nhất tôi thức dậy và đi làm mỗi sáng là để tôi có thể ủng hộ Jovan tiền thuê nhà hàng tháng”, Paige Wolfe, một nhân viên ngân hàng 23 tuổi chia sẻ trên Twitter.
Những người hâm mộ như Paige giúp cho Jovan chi trả khoản tiền thuê nhà tại New York và chi phí sinh hoạt 1.300 USD mỗi tháng, bao gồm cả những khoản như hút cần, tiền trang trải cho gia đình, giải trí và mua quần áo. Chính Jovan cũng luôn cảm thấy ngạc nhiên vì sự hào phóng của người xem.
“Khi tôi nói chuyện với bạn bè lâu năm, nhiều người không thể hiểu được tại sao người ta lại có thể cho tiền một người lạ mặt, không quen biết. Chính tôi cũng cảm thấy như vậy. Nhưng đây là một cộng đồng, một cộng đồng xoay quanh tôi”.
“Vì sao phải đi làm cơ chứ”
Jovan Hill lớn lên ở Texas, trong một gia đình có 11 anh chị em đều do một tay mẹ nuôi nấng. Khi còn nhỏ, anh hầu như chỉ chơi game và sinh hoạt trên các diễn đàn ẩn danh.
Tuy nhiên khi lớn lên, Jovan bắt đầu cởi mở hơn, không còn phải ẩn danh mỗi khi lên mạng nữa. Anh mở một trang Tumblr, tự ghi lại cuộc sống của mình, một thanh niên đồng tính ở lứa tuổi trung học, sinh ra và lớn lên trong một gia đình sùng đạo.
Jovan lần đầu biết tới sự hào phóng của cộng đồng vào năm 2016. Khi đó, bà của anh đang phải sống với sự trợ giúp của máy móc, nhưng nhà Jovan thì không còn đủ tiền để duy trì. Jovan hoảng loạn và cầu cứu sự trợ giúp từ những người theo dõi.
Jovan hi vọng mình sẽ nhận được nhiều lắm là vài trăm USD. Anh không ngờ rằng những người theo dõi đã ủng hộ đủ số tiền 3.000 USD để bà của anh duy trì sự sống.
“Đó là lần đầu tiên tôi nhận ra những người theo dõi thực sự quan tâm đến cuộc sống của mình”.
Jovan tiếp tục thu hút thêm nhiều người theo dõi khi anh vào học tại Đại học bang Texas. Tuy nhiên trong vài năm, anh không hề coi đây là nguồn thu nhập chính. Sự cố xảy ra với Jovan hồi đầu năm, khi anh gặp rắc rối trong chuyện tình cảm, bỏ học khi chỉ còn vài môn nữa là tốt nghiệp.
 |
| Số tiền kiếm được hàng tháng đủ cho Jovan thuê nhà tại New York và trang trải chi phí sinh hoạt. Ảnh: NY Times. |
Với 22 USD trong túi và một tấm vé máy bay do mẹ mua cho, Jovan bay tới New York để làm lại từ đầu. Anh thuê một căn hộ tại khu ngoại ô và ở cùng Jake Garner, một người nổi tiếng khác mà anh quen qua Tumblr. Cả hai đều không có một công việc và nguồn thu nhập ổn định, nên quyết định nhờ sự trợ giúp từ những người theo dõi.
“Cách làm của tôi gần như là một sự thỏa thuận với người xem. Nếu anh muốn tôi ngồi ở nhà và lên nói chuyện hàng ngày, anh cần phải trả tiền thuê nhà cho tôi. Ban đầu, tôi chỉ cần khoảng 300 USD để trả tiền thuê ở tầng hầm, nhưng sau đó những người xem muốn tôi sống tốt hơn”.
Hill tìm được việc tại một rạp chiếu phim, nhưng chỉ sau vài tuần đã bỏ việc, thậm chí chẳng thèm lấy phiếu lương. “Làm việc ở đó, tôi còn chẳng kiếm được nhiều tiền bằng ngồi nhà và lên nói chuyện năm lần một ngày. Thế thì tại sao phải đi làm cơ chứ”?
Giờ đây Jovan kiếm được khoảng 4.000 USD mỗi tháng từ nhiều nền tảng mạng xã hội. Ngoài tiền ủng hộ từ nền tảng Periscope, người hâm mộ còn trả 1 USD mỗi tháng để xem video anh đưa lên Patreon. Thỉnh thoảng Jovan sẽ đăng một tấm hình về các khoản tiền ủng hộ qua Venmo lên Twitter, nhằm khích lệ các fan ủng hộ nhiều hơn.
Đôi lúc, anh cũng nhận được câu hỏi từ người xem: vì sao không đi làm. Câu trả lời của Jovan luôn là: “đây là công việc của tôi”.
“Tôi còn chẳng quan tâm, nhưng họ vẫn cứ gửi tiền”
Jovan chỉ là một trong số rất nhiều người gây ảnh hưởng (micro-influencer). Đó là những người có hàng chục ngàn người theo dõi trên mạng xã hội, sẵn sàng trả tiền để họ nói về cuộc sống của mình hàng ngày. Cách kiếm tiền của những người gây ảnh hưởng là kêu gọi ủng hộ, hoặc bán và quảng cáo các sản phẩm, dịch vụ.
Có tới 2.400 người đăng ký theo dõi trên Patreon, trả phí 3 USD/tháng để xem cặp đôi “Sailing La Vagabonde” đi du lịch khắp thế giới. Bạn cùng phòng với Jovan, Jake Garner chỉ có gần 2.000 người theo dõi trên các kênh mạng xã hội, nhưng cũng kiếm đủ tiền để trang trải cuộc sống.
“Nền văn hóa hiện tại đã trở nên nhàm chán, nên nhiều người chọn theo dõi những cá nhân trên mạng”.
Jake Garner thường lên sóng cùng Jovan để trò chuyện cùng nhau. Số tiền cả hai kiếm được cao hơn nhiều so với những công việc trước đây của họ.
“Chúng tôi cũng có thể đầu tư, nhưng chúng tôi đều ghét tư bản”.
 |
| Góc làm việc bên trong căn hộ của Jovan Hill. Ảnh: NY Times. |
Jovan “làm việc” mỗi ngày 3 lần. Anh mở Periscope, nói chuyện trong 10 – 30 phút, thường là ở căn hộ của mình, hoặc đôi khi là ở ngoài phố hay trong những bữa tiệc. Công cụ làm việc của anh chỉ là một chiếc iPhone X, một cỗ máy tính, và “phụ kiện” thường xuyên xuất hiện cùng là những điếu cần sa.
Những chủ đề trong buổi nói chuyện của Jovan rất đa dạng. Có lúc anh bình luận về các tin tức giải trí, nhớ lại thời thơ ấu, hay có khi là kể về những câu chuyện tình cảm. Trong vài phút, Jovan có thể đổi chủ đề nhiều lần, và tâm trạng cũng thay đổi liên tục.
Cùng lúc đó, anh chàng có thể ăn uống, chơi nhạc, gọi điện thoại cho bạn bè, hay hút cần. Thường thì Jovan sẽ nói đến tiền, hay khích lệ mọi người ủng hộ cho mình.
“Tôi sẽ làm bất cứ thứ gì để có 15 USD”, anh chàng nói trong một video. Vài phút sau, một khoản ủng hộ 5 USD tới từ người theo dõi có tên Ashley, với yêu cầu “được chú ý”.
“Tôi yêu bạn, Ashley”, Jovan nói với giọng điệu đà.
Jovan cho biết mình mắc chứng rối loạn lưỡng cực, hội chứng tâm lý khiến một người liên tục thay đổi giữa hai trạng thái hưng phấn và trầm cảm. Anh không uống thuốc, nên việc thay đổi tâm trạng diễn ra khá thường xuyên.
“Tôi đâu có yêu cầu các người phải theo dõi đâu. Các người tự đến đấy chứ”, Jovan nói trong một video trực tiếp. Trước đó, anh cho biết mình đang phê thuốc.
Jovan cũng thường xuyên sử dụng Twitter, có khi đăng tới hơn 30 bài một ngày. Vài tháng trước, anh phải trở về Texas để đóng tiền phạt do đỗ xe. Những người theo dõi đã chuyển tiền để anh thanh toán khoản tiền phạt này.
“Tôi còn chẳng quan tâm, nhưng họ vẫn cứ gửi tiền. Có người nói rằng nếu tôi vào tù thì sẽ chẳng còn tweet được nữa”.
