Khi đang dùng món thịt bò New York và cà rốt Thumbelina trong phòng ăn trang trọng ở Mar-a-Lago, ông Donald Trump biết rằng những quả bom sẽ được phóng lên đúng vào thời điểm ông tráng miệng xong món kem chocolate.
Trước khi ngồi vào bàn ăn, tổng thống Mỹ đã ra lệnh phóng 59 tên lửa hành trình Tomahawk vào không phận Syria nhưng chương trình tiệc tối vẫn được tiếp tục.
Ông Trump ngồi ngay cạnh khách mời, trò chuyện thân mật với vợ chồng ông Tập Cận Bình và bà Bành Lệ Viện.
Trong khi phái đoàn Trung Quốc nhấm nháp rượu vang Girard Cabernet Sauvignon 2014 của thung lũng nho Napa, ông vẫn không hé nửa lời.
Chương trình đón tiếp khác thường
Vào khoảng 20h40, khi tên lửa Tomahawk được phóng từ tàu khu trục USS Ross và USS Porter ở phía đông Địa Trung Hải, ông Trump cuối cùng cũng nói với ông Tập về những điều đang khiến ông bận tâm.
Đoàn khách Trung Quốc rời Mar-a-Lago 11 phút sau, bỏ lại những hàng cọ của khu nghỉ dưỡng để tới một khách sạn gần đó.
 |
| Tổng thống Donald Trump dùng bữa tối với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình ở Mar-a-Lago, Florida, Mỹ, ngày 6/4. Ảnh: AP. |
Quá trình không kích Syria đã rục rịch bắt đầu từ chiều 5/4 trong cuộc họp của Hội đồng An ninh Quốc gia tại Phòng Bầu dục của Nhà Trắng.
Ông Trump chủ trì cuộc họp và nghe các phương án đề xuất của Bộ trưởng Quốc phòng James Mattis. Các quan chức cho biết tổng thống đã quyết định phóng tên lửa khi thức dậy vào sáng 6/4.
Chiều cùng ngày, ông có mặt tại sân bay quốc tế Palm Beach 1 giờ sau ông Tập. Điều này có thể đã khiến chủ tịch Trung Quốc có phần ngại ngùng vì đây là dấu hiệu cho thấy sự chào đón không được nồng hậu.
Theo Telegraph, ngày hôm đó, đã có rất nhiều cuộc điện thoại tới Bộ Ngoại giao và Bộ Quốc phòng Anh.
Vào lúc nửa đêm theo giờ London, khoảng 10 phút trước khi ông Trump và ông Tập ngồi ăn tối tại Mar-a-Lago, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ James Mattis gọi cho Bộ trưởng Quốc phòng Anh Michael Fallon để báo trước rằng tổng thống đã ra lệnh không kích.
Thủ tướng Anh Theresa May được Nhà Trắng thông báo đồng thời, trong khi Ngoại trưởng Anh Boris Johnson được người đồng cấp Mỹ Rex Tillerson cho biết tin.
 |
| Ông Trump theo dõi cuộc tấn công Syria từ phòng tình huống tạm thời ở Mar-a-Lago cùng các trợ lý. Ảnh: Twitter. |
Khoảng nửa giờ sau, trong khi ông Trump đang dùng bữa tối, quân đội Nga được thông báo về hành động sắp tới của Mỹ thông qua một kênh "giảm xung đột" được thiết kế để lực lượng quân sự 2 bên tránh làm tổn hại lẫn nhau. Đó là một lời cảnh báo để Nga di dời các máy bay khỏi khu vực này.
Sau khi kết thúc bữa tối và chia tay ông Tập, ông Trump tới phòng tình huống tạm thời được lập ra bên trong khu nghĩ dưỡng Mar-a-Lago để cập nhật thông tin về cuộc tấn công.
Theo ảnh chụp được công bố, ông Trump theo dõi màn hình cùng các cố vấn thân cận lúc 21h15. Vài phút sau, ông xuất hiện và tuyên bố về cuộc tấn công.
Ông Tập bị đẩy vào thế khó
Trả lời trong cuộc họp báo, Ngoại trưởng Mỹ Tillerson cho biết sau khi được ông Trump cho hay về vụ không kích Syria, Chủ tịch Tập Cận Bình đã bày tỏ “sự đánh giá cao" việc ông Trump thông báo về số lượng tên lửa được phóng và giải thích lý do đằng sau cuộc tấn công.
Theo New York Times, cuộc tấn công của Mỹ ở Syria đã làm rối loạn kế hoạch của Trung Quốc cho cuộc gặp thượng đỉnh giữa lãnh đạo 2 nước. Chủ tịch Tập Cận Bình bị đẩy vào thế khó khi phải lựa chọn chấp nhận hành động quân sự đơn phương mà Trung Quốc vẫn phản đối hoặc chỉ trích chủ nhà.
Các nhà phân tích cho rằng tình thế lưỡng nan của ông Tập càng khó khăn hơn vì Trung Quốc thường đứng về phía Nga trong việc bảo vệ Tổng thống Syria Bashar al-Assad. Ngoài ra, vụ việc làm dấy lên lo ngại ông Trump có thể đang chuẩn bị một cuộc tấn công tương tự đối với Triều Tiên.
 |
| Tổng thống Mỹ Donald Trump (trái) và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đi bộ cùng nhau tại khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago ở West Palm Beach, Florida, ngày 7/4. Ảnh: AFP/Getty.
|
“Ông Tập chắc chắn đã bị bất ngờ bởi quyết định của ông Trump. Ông ấy sẽ phải đánh giá lại xem Tổng thống Trump sẽ gây ảnh hưởng ra sao đối với lợi ích của Trung Quốc ở Đông Á, đặc biệt là Triều Tiên và Biển Đông”, Alan Dupont, nhà phân tích quân sự người Australia, bình luận trên New York Times.
Giới chuyên gia nhận định Bắc Kinh từ lâu đã khá tự tin vào việc Mỹ sẽ không tấn công Triều Tiên. Khác với Syria, Triều Tiên là mục tiêu nguy hiểm với kho vũ khí hạt nhân cùng khả năng tấn công Nhật Bản và Hàn Quốc, 2 đồng minh của Mỹ.
Trước cuộc họp của 2 lãnh đạo, một quan chức cấp cao của chính quyền Mỹ cho biết Nhà Trắng đang cố gắng thuyết phục Trung Quốc rằng sự ủng hộ của họ đối với Triều Tiên là vô ích.
Cuộc tấn công Syria có thể giúp Mỹ làm rõ thông điệp này nhưng sẽ không thể thay đổi hoàn toàn tư duy chiến lược của Trung Quốc đối với Triều Tiên bởi nước này không muốn thấy bán đảo Triều Tiên bị quân đội Mỹ thống trị.
Bên giành ưu thế
Bình luận trên Channel NewsAsia, Tiến sĩ Bo Zhiyue, chuyên gia chính trị cấp cao của Trung Quốc, cho rằng với hành động đơn phương tấn công Syria, ông Trump nổi lên như "người chiến thắng" trong cuộc gặp thượng đỉnh Trump - Tập.
Ông Trump đã gửi đi thông điệp rõ ràng rằng tổng thống Mỹ vẫn là nhà lãnh đạo số 1 thế giới. "Trong mắt ông Trump, chủ tịch Trung Quốc không phải là một nhà lãnh đạo thế giới. Việc bàn luận hay thông báo cho lãnh đạo Trung Quốc về vấn đề Trung Đông với ông là không cần thiết", Zhiyue viết.
Do cuộc tấn công Syria, dư luận quốc tế đã không còn dồn nhiều sự chú ý vào cuộc gặp thượng đỉnh. Ông Trump cũng nói đùa rằng cuộc đàm phán với ông Tập "hoàn toàn chẳng có gì".
Từ quan điểm của người Mỹ, ông Trump đã có thể khiến ông Tập đồng ý giảm thặng dư thương mại của Trung Quốc với Mỹ. Tổng thống Trump cũng hài lòng với sự đồng ý của Tập về việc tiến bộ hạt nhân của Triều Tiên đã đạt đến một "giai đoạn rất nghiêm trọng".
Tuy nhiên, Tiến sĩ Bo Zhiyue nhận định mong đợi Trung Quốc can thiệp vào vấn đề hạt nhân của Triều Tiên là không thực tế vì ảnh hưởng của Bắc Kinh đối với lãnh đạo Triều Tiên đã suy giảm đáng kể trong những năm gần đây.
Dù được đánh giá là không tạo ra bước đột phá nào như kỳ vọng, cuộc gặp này vẫn là dấu ấn đáng kể trong quan hệ của 2 nhà lãnh đạo Mỹ - Trung. Mối quan hệ này sẽ còn tiến triển khi Tổng thống Trump tới thăm Bắc Kinh theo lời mời của Chủ tịch Tập Cận Bình trong năm nay.
