Hà Lan từng là một quốc gia có nền bóng đá không quá phát triển, thế rồi cơn lốc bóng đá có tên tổng lực (Totaalvoetbal) đã tới và thay đổi mọi thứ ở quốc gia dưới mực nước biển này vào cuối thập niên 60 đầu 70.
Thứ bóng đá tổng lực ấy là ở Ajax, với Rinus Michel là kiến trúc sư và Johan Cruyff là người truyền giáo. Gần 5 thập kỷ đã trôi qua từ những ngày tháng rực rỡ ấy, Ajax vẫn duy trì được thành công bởi thứ cá tính tấn công đặc biệt, bằng những con người trưởng thành từ lò đào tạo CLB.
 |
| Ajax lọt vào bán kết Champions League 2019 và sẽ đối đầu với Tottenham. Ảnh: Getty. |
Lò đào tạo có một không hai
7 trong tổng số 11 cầu thủ Ajax xuất phát trong chiến thắng Juventus ngay trên đất Italy đều trưởng thành từ lò đào tạo Toekomst hay “Tương lai”.
Lò đào tạo này đặt ngay bên cạnh sân vận động Amsterdam Areana (hay bây giờ là Johan Cruyff Arena). Sự gần gũi này giữa sân đấu chính và lò đào tạo cũng là biểu tượng cho sự kết nối giữa thành công của Ajax với công tác đào tạo trẻ. Ở đây có những thứ rất đặc biệt đã tạo bản sắc cho thành công của CLB số một Hà Lan.
“Chúng tôi thích mạo hiểm, chúng tôi chơi tấn công, sáng tạo và tốc độ. Chúng tôi không đào tạo các cầu thủ cho các câu lạc bộ khác, chúng tôi đào tạo cho chính chúng tôi. Đây là cách mà chúng tôi chơi bóng”, David Endt, cựu cầu thủ và HLV Ajax nhấn mạnh với Fourfourtwo hồi 2011.
 |
| Wesley Sneijder là một trong những trường hợp thành công rực rỡ của lò đào tạo Ajax trong quá khứ. |
Ajax là CLB đầu tiên thiết lập nên tiêu chuẩn vàng trong việc tiếp nhận và đào tạo cầu thủ trẻ. Để được vào lò đào tạo trẻ Ajax, các cầu thủ trẻ phải đáp ứng được tiêu chuẩn TIPS mà đội bóng đặt ra. TIPS là viết tắt của 4 chữ cái Technique (Kỹ thuật), Insight (Tầm nhìn), Personality (Nhân cách) và Speed (Tốc độ).
Khi được nhận vào học viện, các cầu thủ được rèn luyện những yếu tố khác để không chỉ trở thành một cầu thủ giỏi, mà còn là một con người tốt.
“Điều quan trọng nhất chúng tôi có thể dạy các cầu thủ trẻ là tự chịu trách nhiệm. Ngay khi bước ra khỏi trung tâm, chúng đã có thể lựa chọn hoặc đi về nhà hoặc đến cửa hàng đồ ăn nhanh. Chúng chỉ là những đứa trẻ, do đó tôi không la mắng chúng, nhưng chúng phải nhận ra rằng những quyết định đúng đắn là một phần để trở thành cầu thủ chuyên nghiệp”, ông Olde Riekerink, cựu HLV và giám đốc học viện Ajax trong giai đoạn 2007-11 cho biết.
Không ít những cầu thủ trẻ Ajax đã bỏ cuộc giữa chừng dù từng được đánh giá cao, Wesley Sneijder khẳng định điều này: “Tôi đã thấy những cầu thủ tốt hơn tôi rời bỏ học viện năm 16 tuổi bởi vì về mặt tâm lý, họ không thông minh. Họ muốn làm những việc khác, bắt đầu tán tỉnh các cô gái hoặc thích tiệc tùng. Điều cơ bản là phải hết lòng”.
 |
| Tại Ajax, những cầu thủ trẻ như De Ligt không chỉ được học để trở thành cầu thủ chuyên nghiệp, mà còn là để thành một con người tốt. |
Sự hết lòng vì mái nhà Ajax trở thành bản sắc của đội bóng Hà Lan, “Học viện là trái tim của Ajax - đó là máu và huyết mạch của chúng tôi. Được thấy các cầu thủ đội hình một trong phòng thay đồ và tại sân tập mỗi ngày là động lực lớn lao đối với các cầu thủ trẻ. Khi tôi chơi bóng, tôi đã rất tự hào khi các cầu thủ đội hình một đến xem mình thi đấu”, Frank De Boer khẳng định.
Tới nay, rất nhiều CLB đã học theo mô hình này của Ajax, nhưng không phải ở đâu cũng có được thành công. Báo chí châu Âu đã đưa ra một thống kê nổi bật, đó là từ năm 1982 tới giờ, luôn có ít nhất 1 cầu thủ trưởng thành từ lò đào tạo thi đấu trong đội hình xuất phát của Ajax.
Tức không chỉ thiết lập nên một tiêu chuẩn tối thượng để có được và đào tạo những cầu thủ trẻ, Ajax còn thực sự trao cơ hội cho những tài năng từ lò đào tạo của CLB chứ không hứa suông.
“Mọi người tại Ajax đều có một mục tiêu: đào tạo một tài năng trẻ trở thành một cầu thủ vĩ đại. Anh không thể tưởng tượng được huấn luyện viên đội trẻ sẽ tự hào như thế nào khi một cầu thủ trẻ được lên đội hình một đâu. Tất nhiên, mọi người luôn tìm cách bắt chước sự thành công, nhưng anh không thể bắt chước được tâm lý, không khí hay cả Ajax”, Endt quả quyết.
 |
| Khung cảnh lò đào tạo của Ajax. |
“Bán máu” không phải vấn đề
Hè 2018, Giám đốc điều hành Edwin van der Sar và Giám đốc thể thao Marc Overmars gọi 7 cầu thủ hay nhất của Ajax lên văn phòng và cho họ xem những băng hình về các huyền thoại của Ajax. Mỗi người sẽ xem băng của một huyền thoại ở cùng vị trí với họ. Overmars và Van der Sar nói rằng đó là cách để các cầu thủ hiểu được “con đường để trở thành huyền thoại ở Ajax và Hà Lan”.
Không giống như Barca, AC Milan hay MU, những CLB nổi tiếng với các cầu thủ thi đấu trọn vẹn cả đời. Huyền thoại với Ajax không nhất thiết phải chơi bóng tại CLB cả đời, quan trọng nhất là họ tôn vinh được giá trị và bản sắc của Ajax, dù là ở CLB khác.
 |
| Ajax đang có cơ hội giành chức vô địch Champions League lần đầu sau 24 năm. Ảnh: Getty. |
Ajax công khai kế hoạch chuyển nhượng với các cầu thủ. Như Frenkie De Jong là một ví dụ. Tiền vệ sinh năm 1997 đã nổi lên trong vài năm qua, và BLĐ Ajax đã sớm tính toán tới những phương án để có thể thay thế anh. Tháng 3/2019, Ajax công bố Frenkie De Jong sẽ gia nhập Barca từ mùa tới.
Không có gì thay đổi với De Jong cả, anh vẫn đá chính, góp công lớn cho chiến công lọt vào bán kết Champions League của Ajax. Matthijs De Ligt, đội trưởng Ajax khi được nhận danh hiệu “Cậu bé Vàng” (Golden Boy) đã tiết lộ với tờ Tuttosport rằng anh cùng các đồng đội thường xuyên cười đùa với nhau rằng mình sẽ được bán với giá bao nhiêu tiền.
HLV Erik ten Hag thừa nhận bản thân có buồn vì cầu thủ không thể gắn bó thêm với đội bóng, nhưng ông mừng cho những cầu thủ, Giám đốc thể thao Marc Overmars cũng vậy.
Quan trọng hơn, đó là việc các cầu thủ phải ra đi thì những nhân tố trẻ từ lò đào tạo mới có thể tiếp tục được trao cơ hội. Cứ thế truyền thống của Ajax được tiếp nối từ năm này qua năm khác.
 |
| Frenkie De Jong sẽ gia nhập Barca bắt đầu từ mùa tới. |
Chiến công tại Champions League của Ajax mùa này có thể kéo theo một cuộc “di cư” khủng khiếp vào mùa hè ở đội bóng Hà Lan. Tuy nhiên điều ấy không quá đáng sợ với Ajax.
“Tôi sinh năm 1954. Khi tôi lên 10 tuổi, bóng đá chẳng là gì ở Amsterdam cả. Nhưng thành công của Ajax những năm 1970 đã thay đổi tất cả. Chúng tôi thống trị thế giới và Ajax từ một CLB bình thường trở thành một tượng đài. Huyền thoại thì không bao giờ chết”, David Endt nói.
Ajax như Endt nói, đơn giản là không thể chết.
