Kể từ khi thành lập vào năm 1999, Alibaba đã chuyển từ một công ty thương mại điện tử truyền thống sang tập đoàn kinh doanh từ hậu cần, giao đồ ăn đến điện toán đám mây.
Đế chế thương mại điện tử này hiện có giá trị vốn hóa lên đến hơn 460 tỷ USD.
1999: Khởi điểm của hành trình
Alibaba được thành lập bởi một nhóm gồm 18 người do Jack Ma lãnh đạo. Nhóm làm việc tại căn hộ của ông tại thành phố Hàng Châu (Trung Quốc).
Trang web đầu tiên của Alibaba là Alibaba.com, một thị trường bán buôn sử dụng ngôn ngữ tiếng Anh. Cùng năm đó, Alibaba cũng ra mắt thị trường buôn bán nội địa.
 |
| Alibaba được thành lập bởi một nhóm 18 người do Jack Ma lãnh đạo. Ảnh: Alibaba. |
Tháng 1/2000: SoftBank đầu tư
Alibaba nhận được khoản đầu tư 20 triệu USD từ một nhóm các nhà đầu tư của SoftBank.
“Chúng tôi không nói về doanh thu, chúng tôi thậm chí không thảo luận về mô hình kinh doanh. Cả hai chúng tôi chỉ nói về tầm nhìn chung và đưa ra quyết định nhanh chóng”, Jack Ma nói về Masayoshi Son, CEO của SoftBank, trong cuộc phỏng vấn với Wall Street Journal thời điểm đó.
Khoản đầu tư đã giúp Alibaba phát triển.
 |
| Jack Ma và Masayoshi Son, CEO của SoftBank, thỏa thuận hợp tác sau khi bàn về tầm nhìn chung. Ảnh: Alibaba. |
Tháng 5/2003: Taobao ra đời
Taobao là nền tảng mua sắm trực tuyến tại Trung Quốc thuộc Alibaba, nơi người bán bên thứ ba có thể thúc đẩy việc bán sản phẩm.
Trong năm tài chính 2015 của Alibaba, tổng khối lượng hàng hóa Taobao đạt 223.9 tỷ USD. Con số này tăng gần gấp đôi vào năm 2019. Doanh thu từ Taobao đóng góp đáng kể vào hoạt động kinh doanh thương mại cốt lõi của tập đoàn này.
Tháng 12/2004: Ra mắt Alipay
Alipay là một trong hai nền tảng thanh toán lớn nhất của Trung Quốc. Nền tảng này hoạt động dựa trên mã QR, mã vạch được đặt tại quầy thanh toán của các cửa hàng.
Khách hàng có thể quét mã để thực hiện thanh toán. Alipay cũng được sử dụng ở các cửa hàng trực tuyến.
Tuy nhiên, trong suốt lịch sử của Alibaba, Alipay cũng là một tài sản gây tranh cãi khiến nhà sáng lập Jack Ma phải đụng độ với các cổ đông quan trọng như Yahoo và SoftBank.
Tháng 8/2005: Yahoo trở thành cổ đông lớn nhất
Yahoo rót 1 tỷ USD để mua 40% cổ phần Alibaba và trở thành cổ đông lớn nhất của đế chế thương mại điện tử. Theo một phần của thỏa thuận, Alibaba cũng nắm quyền kiểm soát hoạt động kinh doanh của Yahoo Trung Quốc.
“Cùng nhau, chúng tôi sẽ tạo ra một trong những công ty Internet lớn nhất Trung Quốc. Tài sản kết hợp của chúng tôi sẽ giúp công ty đạt vị trí đứng đầu trong tất cả các lĩnh vực quan trọng đang thúc đẩy tăng trưởng Internet bùng nổ ở Trung Quốc, như tìm kiếm, thương mại và truyền thông”, CNBC dẫn lời Terry Semel, CEO của Yahoo thời điểm đó.
Tháng 11/2007: IPO Hong Kong
Trước khi Alibaba ra mắt tại Mỹ vào năm 2014, công ty đã thực hiện đợt phát hành chứng khoán công khai lần đầu (IPO) tại Hong Kong vào năm 2007.
Việc niêm yết công khai đã thu về 1,67 tỷ USD. Trong ngày phát hành đầu tiên, cổ phiếu Alibaba tăng từ mức 1,72 USD/cổ phiếu lên 5,04 USD/cổ phiếu.
Tháng 4/2008: Sự ra đời của Tmall
Alibaba ra mắt sản phẩm Taobao Mall vào năm 2008 và sau này trở thành Tmall. Cùng với Taobao, Tmall hiện là một trong những tài sản thương mại điện tử quan trọng nhất của Alibaba về mặt doanh thu.
Tmall là nơi các thương hiệu nước ngoài có thể mở cửa hàng trực tuyến và bán sản phẩm cho người tiêu dùng Trung Quốc. Các thương hiệu thời trang xa xỉ, nhà sản xuất sản phẩm điện tử và thậm chí ngay cả Starbucks cũng có mặt trên Tmall.
 |
| Tmall cho phép các nhà cung cấp quốc tế bán sản phẩm cho người dùng Trung Quốc. Ảnh: Reuters. |
Tháng 9/2009: Ra mắt doanh nghiệp đám mây
Alibaba ra mắt hoạt động kinh doanh dựa trên nền tảng “đám mây” và trở thành một trong những công ty lớn nhất tại Trung Quốc. Điện toán đám mây là nguồn doanh thu lớn thứ hai và là lĩnh vực phát triển nhanh nhất của tập đoàn.
Năm ngoái, Daniel Zhang, CEO của Alibaba, tiết lộ điện toán đám mây sẽ trở thành mảng kinh doanh chủ chốt của tập đoàn trong tương lai.
“Điện toán đám mây là một chiến lược dài hạn. Chúng tôi tin chắc rằng mọi mảng kinh doanh trong tương lai sẽ phát triển hơn nhờ điện toán đám mây”, ông khẳng định.
Tháng 11/2009: Singles’ Day
Singles’ Day là sự kiện mua sắm lớn nhất của Trung Quốc trong năm 2009. Ông Daniel Zhang, CEO hiện tại, là người đứng sau thúc đẩy chương trình này.
Các cửa hàng bán lẻ tung ra khoản ưu đãi lớn vào ngày này và biến Singles’ Day trở thành sự kiện trị giá hàng tỷ USD. Alibaba ghi nhận tổng giá trị thương mại đạt 7,8 triệu USD trong Singles’ Day 2009. Con số này lên đến 30,8 triệu USD ở sự kiện năm 2018.
“Tôi không bao giờ nghĩ rằng chúng tôi sẽ biến ngày này thành ngày thương mại cho toàn xã hội”, CNBC dẫn lời CEO của Alibaba.
 |
| Singles’ Day trở thành sự kiện mua sắm lớn tại Trung Quốc. Ảnh: Business Insider. |
Tháng 5/2011: Tranh cãi về Alipay
Alibaba đã bán quyền kiểm soát Alipay cho nhóm của Jack Ma. Thời điểm đó, công ty tuyên bố do các quy tắc mới của Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc. Các quy định về thanh toán trực tuyến của bên thứ ba yêu cầu họ phải có giấy phép cụ thể.
Tuy nhiên, Yahoo, cổ đông lớn nhất của tập đoàn, cho biết họ không hay biết về giao dịch mua lại này. Gã khổng lồ thương mại điện tử Trung Quốc phủ nhận cáo buộc đó.
Yahoo, SoftBank và Alibaba cuối cùng đã đi đến thỏa thuận. Alibaba được trả tối thiểu 2 tỷ USD nhưng không quá 6 tỷ USD nếu Alipay được phát hành công khai. Alipay cũng được yêu cầu trả phí cấp phép và tiếp tục phục vụ Taobao.
Tháng 6/2012: Hủy bỏ niêm yết tại Hong Kong
Chỉ 5 năm sau khi ra mắt trên thị trường chứng khoán Hong Kong, Alibaba hủy niêm yết và trở thành công ty tư nhân. Công ty trả 2,45 tỷ USD để mua trang Alibaba.com.
“Việc tư nhân hóa Alibaba.com sẽ cho phép công ty đưa ra những quyết định dài hạn để tối ưu hóa lợi ích của khách hàng và tránh khỏi áp lực từ việc niêm yết công khai”, Jack Ma tuyên bố.
Tháng 9/2012: Mua lại Yahoo
Alibaba rót 7,6 tỷ USD để mua lại 40% cổ phần Yahoo. Yahoo nhận khoảng 6,3 tỷ USD tiền mặt và 800 triệu USD cổ phiếu Alibaba.
Tháng 9/2014: IPO New York
Cổ phiếu Alibaba xuất hiện trên thị trường cổ phiếu New York vào tháng 9/2014. Giá trị gã khổng lồ thương mại điện tử tăng khoảng 25 tỷ USD trong đợt phát hành đầu tiên này.
Cổ phiếu Alibaba cũng tăng 150% từ mức giá 68 USD/cổ phiếu và trở thành công ty châu Á được định giá cao nhất.
 |
| Jack Ma trong sự kiện IPO tại New York vào tháng 9/2014. Ảnh: Getty Images. |
Tháng 10/2014: Ant Financial xuất hiện
Sau sự kiện gây tranh cãi của Alipay, Ant Financial được xây dựng, bao gồm hệ thống thanh toán và các dịch vụ tài chính khác. Sự kiện này cho thấy công ty đang đẩy mạnh vào công nghệ tài chính (fintech).
Ant Financial, hiện là công ty fintech lớn nhất Trung Quốc, được định giá khoảng 150 tỷ USD.
Tháng 8/2015: Thỏa thuận 4,6 tỷ USD
Alibaba đầu tư 4,56 tỷ USD vào Tập đoàn Thương mại Tô Ninh, nhà bán lẻ phi chính phủ lớn nhất tại Trung Quốc.
Đây là dấu hiệu cho thấy tập đoàn đang có ý định thúc đẩy chiến lược “Bán lẻ kiểu mới” nhằm hợp nhất các cửa hàng trực tuyến và ngoại tuyến, tập hợp các khoản thanh toán, thương mại điện tử, giao đồ ăn và các bộ phận kinh doanh khác vào một hệ sinh thái lớn.
Tháng 4/2016: Đẩy mạnh toàn cầu
Kể từ khi được thành lập vào 20 năm trước, tập đoàn này tập trung chủ yếu vào thị trường nội địa.
Tuy nhiên, đến năm 2016, công ty bắt đầu kiểm soát cổ phần tại Lazada, công ty thương mại điện tử có trụ sở ở Singapore, phục vụ một số thị trường Đông Nam Á.
Năm 2018: Mua Ant Financial
Alibaba mua 33% cổ phần Ant Financial. Một số báo cáo dự đoán Ant Financial đang chuẩn bị để phát hành công khai lần đầu, tuy chưa có bất cứ thông báo nào từ công ty.
Tháng 9/2019: Jack Ma rời khỏi vị trí chủ tịch
Tháng 9/2018, nhà sáng lập Alibaba tuyên bố sẽ rời khỏi vị trí chủ tịch vào ngày 10/9/2019. Daniel Zhang, CEO hiện tại của tập đoàn, sẽ đảm nhận vị trí của Jack Ma. Ông vẫn tham gia vào hội đồng quản trị của tập đoàn đến cuộc họp cổ đông năm 2020.
