 |
Với đảng Dân chủ, vụ tàu trật bánh và gây rò rỉ hóa chất ở East Palestine, Ohio là câu chuyện mang tính logic, từ hành động dẫn tới kết quả: Các quy định an toàn do chính quyền Barack Obama đưa ra nhằm ngăn chặn những vụ việc như thế này đã bị ông Donald Trump hủy bỏ.
Với đảng Cộng hòa, East Palestine là biểu tượng của điều to lớn và giàu cảm xúc hơn nhiều. Đây giống thành phố bị lãng quên trong một bang bảo thủ, như nhiều bang khác ở khu vực Trung Mỹ, đang đấu tranh sinh tồn trước tập đoàn lớn và chính quyền thiếu quan tâm.
New York Times nhận định theo cách nào đó, cả 2 bên đều đúng lẫn sai. Trong nền chính trị chia rẽ như nước Mỹ hiện tại, không có lập luận nào là quan trọng.
“Quý vị sẽ không bị lãng quên”
Chỉ hơn một thập niên trước, vào tháng 11/2012, một vụ tàu trật bánh tương tự ở New Jersey khiến 23.000 gallon vinyl clorua thải ra môi trường. Theo Lever, vụ việc thúc đẩy lời kêu gọi ngành đường sắt áp đặt quy định chặt chẽ hơn trong cách xử lý quá trình vận chuyển các vật liệu độc hại.
Những lời kêu gọi đã dẫn đến đạo luật yêu cầu những toa tàu chở chất độc hại phải trang bị thêm hệ thống phanh điện tử, giúp phanh các toa tàu ngay lập tức, chứ không phải từ trước ra sau như phanh thông thường. Dẫu vậy, dưới thời ông Trump, quy định này đã bị hủy bỏ, do áp lực từ nhóm vận động hành lang cho rằng sự thay đổi gây tốn kém cho các công ty đường sắt.
Tuy nhiên, theo trang PolitiFact, quy tắc này không có ý nghĩa gì trong vụ việc ở East Palestine. Tàu của Norfolk Southern không nằm trong phạm vi này vì nó không phải là tàu chở hàng có mức độ nguy hiểm cao. Ngoài ra, Ủy ban An toàn Giao thông Quốc gia Mỹ ban đầu kết luận vụ việc là do trục bánh xe bị hỏng, không liên quan tới tốc độ tàu.
Với tâm thế trái ngược nhau, các chính trị gia từ cả hai đảng bắt đầu tới East Palestine thúc đẩy những chương trình nghị sự riêng biệt. Hôm 23/2, Bộ trưởng Giao thông vận tải Pete Buttigieg đã ghé thăm thành phố này.
“Tôi cảm thấy thật tự hào vì cộng đồng trước mặt tôi hôm nay. Quý vị có cơ quan liên bang, những người phản ứng đầu tiên ở địa phương, nhưng trên hết quý vị có một cộng đồng cùng nhau trải qua rất nhiều điều. Tôi khá thất vọng khi có những người lợi dụng tình huống này để đạt mục tiêu chính trị”, ông nói.
Người dẫn chương trình Fox News Bret Baier nói việc các bộ trưởng giao thông vận tải - bao gồm cả bà Elaine Chao làm dưới thời ông Trump - tới thăm hiện trường tàu trật bánh là rất hiếm, đặc biệt khi các vụ tai nạn không gây chết người.
 |
| Thượng nghị sĩ J.D. Vance và cựu Tổng thống Donald Trump đến địa điểm tàu trật bánh ở Ohio hôm 22/2. Ảnh: New York Times. |
Những kết luận nguyên nhân vụ tai nạn cũng không thể ngăn Nhà Trắng đưa ra tuyên bố chính thức, đổ lỗi cho đảng Cộng hòa hủy hoại hệ thống an toàn đường sắt và “bán đứng” những cộng đồng như East Palestine cho nhóm vận động hành lang đường sắt.
Hôm 23/2, Chủ tịch Ủy ban An toàn Giao thông Quốc gia, Jennifer Homendy, nói vụ tai nạn “100% có thể ngăn ngừa được”. “Tôi không hiểu sao mọi chuyện lại bị chính trị hóa. Có một cộng đồng đang chìm trong đau khổ”, bà nói thêm.
Đảng Cộng hòa dường như phớt lờ điều này. Họ nhấn mạnh vào việc chính quyền ông Biden quan tâm đến chuyện bên ngoài hơn là East Palestine, và Nhà Trắng dàn dựng vụ bắn rơi 3 vật thể không xác định để đánh lạc hướng khỏi vụ tàu trật bánh.
Vụ tàu trật bánh trở thành chủ đề nóng trùng khớp với chuyến thăm bất ngờ của ông Biden tới Ukraine - bằng đường sắt - và bài phát biểu của ông tại Ba Lan cam kết hỗ trợ thêm hàng tỷ USD cho Ukraine.
Từ đó, đảng Cộng hòa không ngừng nhấn mạnh bất chấp những bài phát biểu quan tâm tới người lao động, tổng thống thà giải quyết vấn đề địa chính trị còn hơn thời sự trong nước.
Hôm 22/2, cựu Tổng thống Donald Trump đảm bảo với đám đông rằng: “Quý vị sẽ không bị lãng quên”.
Ông tặng những chai nước mang nhãn hiệu Trump cho cư dân East Palestine, trong bối cảnh lo ngại vụ trật bánh và đốt hóa chất độc hại làm ô nhiễm không khí và nguồn nước, theo New York Post.
Cơ hội của đảng Cộng hòa?
Sự thờ ơ và hỗ trợ muộn màng là chủ đề bàn tán sôi nổi trên Fox News và loạt hãng tin bảo thủ khác, ngay cả khi chính quyền ông Biden liên tục nhấn mạnh các quan chức liên bang đến hiện trường vụ tai nạn trong vòng vài giờ.
Các thuyết âm mưu trên các podcast cực hữu và tài khoản mạng hội của người nổi tiếng bảo thủ cũng làm sâu sắc thêm chấn thương tâm lý mà người dân Ohio đối mặt.
 |
| Bộ trưởng Pete Buttigieg phát biểu khi đến hiện trường vụ tàu trật bánh ở East Palestine, Ohio, hôm 23/2. Ảnh: Reuters. |
Trước một tin đồn, Keith Drabick - Trưởng đội cứu hỏa East Palestine - đã dành thời gian trấn an mọi người rằng vòng y tế được chuyển cho cư dân trong trường hợp họ ốm không phải thiết bị theo dõi của chính phủ.
Dẫu vậy, sự ngờ vực là điều dễ hiểu, khi người dân phải chứng kiến cảnh hóa chất rò rỉ từ đoàn tàu bị trật bánh, sau đó cá và ếch chết khắp các con suối ở East Palestine, cùng với lời phàn nàn về các triệu chứng sức khỏe bất thường. Trong khi đó, các quan chức lại đảm bảo không khí và nước đều an toàn.
Theo các quan chức môi trường, khoảng 45.000 cá thể động vật được tìm thấy đã chết sau sự cố tàu chở chất hóa nguy hiểm ở thị trấn East Palestine. Tất cả là loài sống dưới nước, theo BBC. Giới chức Mỹ vẫn đang điều tra tác động môi trường lâu dài tiềm ẩn sau vụ tai nạn này.
Nhìn xa hơn, vụ tàu trật bánh là cơ hội để các thành viên đảng Cộng hòa và nhóm ủng hộ trên các phương tiện truyền thông bảo thủ thể hiện những hình ảnh tốt đẹp nhất trước mắt cử tri da trắng thuộc tầng lớp lao động.
Đây là nhóm đã đổ xô về phía ông Trump và khiến ông Biden vật lộn để thu hút sự chú ý. Ngoài ra, đây cũng là lúc cho thấy quyền lực của ông Trump cùng những cá nhân nổi tiếng khác ủng hộ cựu tổng thống vẫn ảnh hưởng tới những nơi như East Palestine.
Đọc để hiểu rõ hơn lịch sử nước Mỹ
Mục Thế giới giới thiệu cuốn sách "Lẽ thường" - cuốn sách của tác giả Thomas Paine được xuất bản lần đầu vào năm 1776 và đã có vai trò quan trọng trong thời kỳ lập quốc của Mỹ. Cho đến hôm nay, cuốn sách vẫn còn nguyên giá trị lịch sử đối với những ai quan tâm đến lịch sử nước Mỹ.
