Gà Hồ là đặc sản ăn, chơi của làng Lạc Thổ, thị trấn Hồ (Thuận Thành, Bắc Ninh). Nhìn bên ngoài, gà Hồ khá giống với gà Đông Tảo (Hưng Yên) nên người dân lấy việc quan sát đôi chân là cách tốt nhất để phân biệt. Chân gà Hồ to, có vảy mịn, bản tròn, cao trường. Chân gà Đông Tảo ngắn, xù xì và sờ vào có phấn ở tay.
 |
| Cân nặng trung bình của một con gà Hồ khoảng 5 - 6 kg và có thể được định giá lên tới 3 triệu đồng nếu bán theo dạng gà thịt với mức 500.000 đồng/kg. Ảnh: Diệp Sa |
Người làng cho biết, đây là giống gà quý, xưa kia được chọn làm sản vật của làng dâng lên vua chúa nên gà Hồ còn được gọi là gà tiến vua. Gà được nuôi theo phương pháp dân dã, tự nhiên, chủ yếu bằng thóc gạo nên thịt hồng, thơm ngon, có giá trị kinh tế cao.
Giá gà Hồ xịn nhiều năm nay vẫn giữ nguyên mức 350.000 - 500.000 đồng/kg, tùy theo cân nặng. Thông thường, gà càng to, giá bán càng đắt. Tuy nhiên, không phải ai mang tiền vào giữa làng Lạc Thổ đều mua được gà Hồ làm thịt. Ngoài 1 - 2 tháng áp Tết, khách phương xa tìm về làng cũng rất khó để mua được gà lấy thịt bởi ở làng này, ngày thường mỗi hộ nuôi cũng chỉ sở hữu một, đôi bộ gà Hồ trưởng thành để nhân giống chứ không có gà lớn bán sẵn.
 |
| Gà Hồ và gà Đông Tảo khác nhau chủ yếu ở bộ chân. Chân gà Hồ vảy mịn, bản tròn còn chân gà Đông Tảo ngắn, xù xì. Ảnh: Diệp Sa |
Ông Nguyễn Đăng Chung, Chủ nhiệm CLB gà Hồ làng Lạc Thổ cho biết, hiện cả làng có khoảng gần 300 hộ nuôi nhưng chỉ có 32 hộ nuôi chuyên giống gà Hồ thuần chủng. Gà Hồ khó nuôi hơn các loại gà khác, không thể nuôi công nghiệp, giá thịt đắt đỏ nên hơn ba chục hộ trong CLB gà Hồ nuôi gà vừa để chơi, nhân giống, vừa để duy trì hoạt động bảo tồn giống gà quý của quê hương.
Thông thường nuôi một con gà Hồ từ lúc mới nở tới khi lấy thịt mất khoảng 1 năm. Gà mái cho loạt trứng đầu tiên khi tròn 8 tháng tuổi, gà trống thì phải tròn 1 năm mới tập tọe đạp mái. Gà nuôi tốt tới lúc lấy thịt có thể đạt cân nặng cao nhất lên tới hơn 6kg. Ông Chung cho biết, một con gà từ 5 đến 6kg có giá bán cao nhất lên tới 3 triệu đồng. Gà to nhưng thịt bùi, thơm ngon chứ không khô bã. Những ngày cuối năm, áp Tết, khách thập phương đổ về làng Lạc Thổ mua gà Hồ rất đông, đem lại thu nhập từ vài chục tới cả trăm triệu cho nhiều hộ nuôi. Do thời gian nuôi dài, giá đắt đỏ nên gà Hồ lấy thịt chỉ được dân làng bán trong dịp Tết.
 |
| Ông Nguyễn Đăng Chung, Chủ nhiệm CLB gà Hồ làng Lạc Thổ, sở hữu đàn gà gần 50 con nhưng cũng chỉ có 1 bộ gà gây giống. Ảnh: Diệp Sa |
“Đây thực sự là giống gà quý, cần được bảo tồn và nhân giống", ông Chung cho biết. Từ bao đời nay, cứ vào dịp Tết cổ truyền thì dù nhà nghèo khó đến đâu, đã là dân làng Lạc Thổ đều phải có một con gà Hồ đẹp bày lên mâm cúng tổ tiên và mâm lễ ra đình. Con gà Hồ nặng hơn 5kg giá tới mấy triệu, ngả thịt đầy một mâm to nên ngay cả người nuôi cũng chỉ dám thưởng thức thịt gà vào dịp Tết. Ngày thường cũng không có mấy khách sẵn sàng rút ví tiền triệu để ăn thịt gà nên dân làng chọn cách gây và bán gà giống. Hiện giống gà Hồ được xuất đi khắp các tỉnh trong Nam, ngoài Bắc với giá 120.000 - 150.000 đồng/con.
