Hội nghị do Ủy ban Văn hóa Giáo dục, thanh niên, thiếu niên nhi đồng Quốc hội tổ chức sáng 24/7 tại TP HCM.
Dưới 18 tuổi là trẻ em?
Dự thảo Luật bảo vệ và chăm sóc trẻ em (sửa đổi) quy định: “Trẻ em là người dưới 18 tuổi”.
Giáo sư Nguyễn Minh Thuyết, nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa Giáo dục, thanh niên, thiếu niên nhi đồng của Quốc hội cho rằng, quy định này là một điểm thay đổi rất lớn của dự thảo luật, nâng độ tuổi trẻ em từ 16 lên 18 tuổi.
Theo giáo sư Thuyết, việc mở rộng độ tuổi trẻ em là nhằm phù hợp với công ước của Liên Hiệp quốc về quyền trẻ em. Tuy nhiên, ông Thuyết cho rằng quy định “cứng” như vậy là không phù hợp với thực tế và có thể nảy sinh rất nhiều vấn đề bất bình trong xã hội.
Cụ thể, ông Thuyết dẫn chứng ở Việt Nam lâu nay đã tồn tại câu nói “Mười bảy bẻ gãy sừng trâu”, nói vậy có nghĩa là ở độ tuổi này cơ thể đã phát triển, sức khỏe rất dồi dào và đặc biệt, từ ngày đất nước đổi mới, đời sống được cải thiện rất nhiều khiến cho thể chất của trẻ em phát triển toàn diện hơn.
 |
| Ông Nguyễn Minh Thuyết góp ý kiến tại hội thảo. |
Đồng thời, về mặt nhận thức 16 tuổi là thanh niên đã hoàn thành chương trình giáo dục phổ cập và ở nhiều quốc gia trên thế giới, người đủ 16 tuổi đã làm lễ trưởng thành và có quyền yêu cầu cha mẹ cho ở riêng.
Lấy ví dụ ông Thuyết cho rằng: “Thực tế thời gian qua tình hình tội phạm bị trẻ hóa ngày càng nhiều, nhất là vụ án Lê Văn Luyện giết người dã man gây bức xúc rất lớn trong dư luận”.
Ngoài dẫn chứng trên, ông Thuyết cũng nêu ra thực trạng trong thời gian qua, một số người ở độ tuổi học sinh đã đánh hội đồng bạn học cùng, yêu đương ái ân rồi quay clip tung lên mạng làm nhục bạn dẫn đến hậu quả rất nặng nề và hết sức đau lòng, gây nhức nhối trong xã hội.
“Thậm chí khi đó nhiều chuyên gia đã đặt câu hỏi về việc có cần thiết giảm độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự xuống hay không? Nếu nâng độ tuổi trẻ em đến dưới 18 tuổi thì việc phải chịu trách nhiệm hình sự đối với hành vi vi phạm pháp luật sẽ rất nhẹ nhàng và không đủ yếu tố răn đe”, ông Thuyết nói.
Đồng tình với ý kiến của ông Thuyết, bà Phan Thanh Minh, nguyên trưởng phòng trẻ em Sở Lao động, Thương binh và Xã hội TP HCM cho rằng, Công ước quốc tế của Liên Hiệp quốc về quyền trẻ em không quy định cứng về độ tuổi mà tùy thuộc vào hoàn cảnh của mỗi đất nước.
Bộ Luật hình sự thì quy định người từ đủ 14 đến 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự đối với tội đặc biệt nghiêm trọng, còn Luật lao động quy định người lao động là người từ 15 tuổi trở lên. “Như vậy, quy định mức tuổi trẻ em là người đến 18 tuổi là chưa phù hợp với các bộ luật hiện hành”, bà Minh nêu ý kiến.
Thai nhi có phải là trẻ em không?
Đây là câu hỏi được nhiều đại biểu tham dự hội thảo đặt ra. Bà Lê Thị Thu, Phó chủ tịch Hội Bảo vệ quyền trẻ em Việt Nam cho rằng, luật quy định chung trẻ em là người dưới 18 tuổi, nghĩa là đối tượng được đề cập ở đây là trẻ vừa được sinh ra cho đến khi 18 tuổi. Vậy thì thai nhi có phải là trẻ em không?
Theo bà Thu, các nghiên cứu về sự phát triển của thai nhi cho thấy thai nhi và thời kỳ sơ sinh quyết định rất nhiều đến quá trình hình thành tâm lý và sinh lý của con người. Tất cả các bệnh như tim, tiểu đường, các bệnh về miễn dịch đều do những căng thẳng trong giai đoạn đầu tiên của đời người. Bởi vậy, quá trình hình thành và phát triển của thai nhi 9 tháng trong bụng mẹ là quá trình lớn lên và tăng trưởng của một con người cả về thể chất và tinh thần. Chỉ sau 3 tháng thai nhi đã bộc lộ những khả năng đặc biệt của con người.
Thực trạng cho thấy vì không xem thai nhi là trẻ em nên trong xã hội, nhất là lứa tuổi vị thành niên và thanh niên đã tùy tiện trong sinh hoạt tình dục gây ra nhiều hậu quả khôn lường. Tỷ lệ nạo phá thai ở nước ta đứng thứ 5 trong số những nước nạo phá thai nhiều.
Thậm chí những phụ nữ đang mang thai còn bị bạo hành cả về thể xác và tinh thần, cả về tình dục và sức lao động, bị rủ rê vào việc mua bán ma túy và các tệ nạn xã hội.
“Bởi vậy, tôi đề nghị, luật bảo vệ và chăm sóc trẻ em có điều khoản xem thai nhi là đối tượng cần phải được luật bảo vệ”, bà Thu nói.
Đồng thời bà Thu cũng đề xuất quy định này cụ thể: “Thai nhi đủ 3 tháng tuổi khỏe mạnh phải tạo điều kiện tốt nhất cho trẻ em được chào đời, cho em quyền được sống”.
Đây cũng là vấn đề mà ông Nguyễn Minh Thuyết đặt ra: “Một người từ lúc còn đang là bào thai thì có được coi là trẻ em chưa hay chỉ từ khi sinh ra mới được coi là trẻ em? Theo truyền thống dân tộc tính cả tuổi mụ thì từ khi được đậu thai trong bụng mẹ đã được tính tuổi và coi là trẻ em rồi. Điều này hoàn và toàn phù hợp với những phát hiện của y học về cuộc sống của bào thai và nếu được quy định trong luật thì trách nhiệm của Nhà nước, gia đình đối với trẻ em sẽ được bắt đầu từ rất sớm”.
Tuy nhiên, ông Thuyết lại cho rằng nếu quy định theo hướng này thì sẽ dẫn đến quy định cấm nạo phá thai, vậy nên đây là điều mà Ban soạn thảo Luật cần cân nhắc.
