Chiều 6/6, tại phiên chất vấn Phó thủ tướng Vương Đình Huệ, đại biểu Nguyễn Văn Thân (Thái Bình) đặt vấn đề quản lý tiền ảo tại nước ta là cấp thiết, giúp ổn định nền kinh tế, chính sách tiền tệ. Ông muốn Phó thủ tướng cho biết biện pháp quản lý tiền ảo, định hướng chính sách như thế nào vấn đề này.
Trả lời trước Quốc hội, Phó thủ tướng Vương Đình Huệ cho biết sau khi có thông tin người dân một số thành phố lớn mua máy đào Bitcoin, xảy ra các vụ việc lừa đảo tiền ảo, thậm chí là đánh bạc thông qua thẻ cào điện thoại, bán hàng đa cấp qua tiền ảo…, Chính phủ đã giao các bộ ngành, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) nghiên cứu, đề xuất mô hình quản lý phù hợp.
 |
| Phó thủ tướng Vương Đình Huệ nói về Bitcoin trước Quốc hội. Ảnh: Quân Minh. |
Ngay sau đó, NHNN đã có văn bản không công nhận tiền ảo là phương tiện thanh toán tại Việt Nam.
Tuy nhiên, phải thừa nhận là tình trạng nhập máy đào tiền ảo đang tương đối sôi động. Từ năm 2017 đến nay, tại 3 thành phố lớn là TP.HCM, Hà Nội và Đà Nẵng đã nhập 15.600 máy đào. Trong đó TP.HCM nhập 7.000 máy, Hà Nội nhập 6.000 máy, còn lại là Đà Nẵng.
Ông cho biết Bộ Tài chính đã đề xuất cấm, không nhập về nữa. “Tất nhiên, cho phép, cấm cũng chẳng có lợi ích gì, nhưng phải xem xét thế nào, cơ chế ra sao, có đúng không”, Phó thủ tướng thông tin.
Ngay sau đó, đại biểu Tạ Văn Hạ (Bạc Liêu) giơ biển tranh luận về vấn đề này. Ông cho biết khi nghiên cứu lịch sử đồng tiền, từ sơ khai là hàng đổi hàng, sau đó là các vật giá trị hơn, rồi kim loại quý, đến bây giờ là tiền giấy.
“Trong từng thời kỳ, từng giai đoạn đồng tiền có sự thay đổi. Nay là nền kinh tế tri thức, khoa học công nghệ thay đổi, cách mạng công nghiệp 4.0 diễn ra, việc ra đời một đồng tiền ảo ngang giá, ta cần coi là một xu hướng. Nhưng chính phủ vẫn đề nghị cấm, tại sao không ra một hành lang pháp lý để quản lý nó như một xu thế phát triển?”, ông đặt vấn đề.
Tuy nhiên, trả lời đại biểu, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cho rằng dù theo xu thế phát triển nhưng pháp luật Việt Nam chưa cho phép lưu hành, thừa nhận tiền ảo là phương tiện thanh toán.
 |
| Bộ Tài chính đề xuất tạm dừng nhập khẩu máy đào tiền ảo. Ảnh: Xuân Tiến. |
Trước đó, trong báo cáo tổng hợp ý kiến của các bộ ngành liên quan đến quản lý hoạt động Bitcoin và tiền ảo, Bộ Tài chính đề xuất tạm dừng nhập khẩu đối với các loại máy đào tiền này. Bộ này cho rằng hiện nay máy xử lý dữ liệu tự động không nằm trong danh mục hàng cấm nhập khẩu, và không thuộc danh mục quản lý chuyên ngành hay hàng hoá gây mất an toàn, nên doanh nghiệp được phép làm thủ tục nhập khẩu một cách dễ dàng.
Thống kê của Tổng cục Hải quan, chỉ tính từ năm 2017 đến nửa tháng 4/2018, cả nước nhập khoảng 15.600 máy đào tiền ảo, gồm máy xử lý dữ liệu Bitcoin, dữ liệu Bitmain, máy xử lý thuật toán, thiết bị xử lý dữ liệu thuật toán, máy xử lý dữ liệu tự động và máy xử lý dữ liệu tự động dùng cho hệ thống quản lý điều khiển từ xa, nội bộ.
Riêng trong 4 tháng đầu năm 2018, lượng máy đào tiền ảo nhập về Việt Nam đã lên con số hơn 6.300 bộ, tập trung chủ yếu ở hai thành phố lớn gồm Hà Nội và TP.HCM. Trong đó, TP.HCM nhập 2.009 bộ, Hà Nội nhập hơn 4.300 bộ.
Thời gian qua, việc sử dụng máy xử lý dữ liệu tự động giải mã Bitcoin, Litecoin cho mục đích khai thác tiền ảo có nhiều dấu hiệu cho thấy sự phức tạp trong quản lý, dễ bị các đối tượng lợi dụng để sử dụng như tiền tệ, hoặc một phương pháp thanh toán khác. Theo Bộ Tài chính, điều này đã vi phạm Nghị định 101 của Chính phủ về việc thanh toán không dùng tiền mặt đã được sửa đổi bổ sung.
Bộ cũng viện dẫn vụ lừa 15.000 tỷ đồng xảy ra tại TP.HCM mới đây là điển hình cho thấy sự bất cập trong công tác quản lý. Theo bộ này, vụ việc rất nghiêm trọng khi hơn 32.000 người đã bị lừa thông qua mô hình đầu tư tiền ảo iFan, Pincoin, đòi hỏi các cơ quan quản lý Nhà nước cần có biện pháp quản lý chặt chẽ với việc nhập khẩu và sử dụng mặt hàng là máy đào đồng tiền này.
Để ngăn chặn kịp thời các sự vụ khác có thể xảy ra, trước mắt, Bộ Tài chính đề xuất áp dụng biện pháp tạm dừng nhập khẩu đối với các loại máy đào tiền ảo kể trên.
Trước đó, thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng về tăng cường quản lý các hoạt động liên quan tới Bitcoin và các loại tiền ảo tương tự khác (gọi chung là tiền ảo), Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã ban hành chỉ thị yêu cầu tăng cường biện pháp kiểm soát các giao dịch, hoạt động liên quan tới tiền ảo.
NHNN yêu cầu các tổ chức tín dụng (TCTD) và các tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán không được cung ứng bất kỳ dịch vụ thanh toán, thẻ, tín dụng, chuyển tiền… liên quan tới giao dịch tiền ảo cho khách hàng. Nguyên nhân được đơn vị quản lý cho rằng những nghiệp vụ này có thể sẽ phát sinh những rủi ro về rửa tiền, tài trợ khủng bố, gian lận, trốn thuế.
