Bạn có thể chuyển sang phiên bản mobile rút gọn của Tri thức trực tuyến nếu mạng chậm. Đóng

10 khả năng kỳ lạ của con người (kỳ 1)

Chấn thương não có thể mang lại những khả năng đặc biệt cho con người như trí nhớ siêu hạng, không ngủ trong hơn 40 năm hay mất cảm giác sợ hãi.

Trở thành thiên tài sau khi bóng va vào đầu

Orlando Serrell có trí nhớ siêu hạng sau khi bóng va vào đầu. Ảnh: The Sydney Morning Herald
Orlando Serrell có trí nhớ siêu hạng sau khi bóng va vào đầu. Ảnh: The Sydney Morning Herald

Chấn thương não thường để lại di chứng nghiêm trọng. Tuy nhiên, trong một số trường hợp hiếm hoi, đây lại là cơ hội để nạn nhân bộc phát khả năng khác thường. Các nhà khoa học gọi những người đạt được tài năng đặc biệt thông qua chấn thương não là “những nhà bác học bất đắc dĩ”. Họ thường là thiên tài toán học, hoặc có khả năng vẽ lại cả thành phố Rome.

Orlando Serrell, sinh năm 1968 tại bang Virginia, Mỹ, là một thiên tài bất đắc dĩ. Ngày 15/1/1979, Serrell chơi bóng chày cùng các bạn ở trường tiểu học. Một quả bóng va mạnh vào đầu anh. Tuy nhiên, anh tiếp tục chơi bóng. Trong năm đó, Serrell thường xuyên hứng chịu những cơn đau đầu kéo dài trong nhiều giờ. Đến cuối năm, anh nhận ra bản thân có khả năng tính lịch tuyệt vời. Chẳng hạn, anh có thể tính số ngày thứ hai trong năm 1980 một cách nhanh chóng. Ngoài ra, Serrell có thể nhớ chính xác từng chi tiết xảy ra trong ngày, tương tự những người mắc chứng trí nhớ siêu phàm hyperthymesia, The Sydney Morning Herald đưa tin. Rõ ràng, một chấn động não nhẹ đã mang lại cho Orlando Serrell khả năng đặc biệt.

Nghiên cứu cho thấy các nhà bác học có bộ não tuyệt vời vì họ chú ý đến những chi tiết nhỏ nhặt mà người khác bỏ qua. Đây cũng là lý do họ gặp khó khăn trong các kỳ thi ở trường. Những bài kiểm tra bao gồm lượng kiến thức rộng chứ không tập trung vào chi tiết như cách các nhà bác học tư duy.

Người đàn ông không ngủ trong 40 năm sau cơn sốt

Thái Ngọc không ngủ trong 40 năm nhưng vẫn khỏe mạnh. Ảnh: Amazingfacts
Ông Thái Ngọc không ngủ trong 40 năm nhưng vẫn khỏe mạnh. Ảnh: Amazingfacts

Năm 1973, Thái Ngọc, một nông dân ở Việt Nam, trải qua một cơn sốt. Sau khi khỏi, ông mắc chứng mất ngủ. Ông cho rằng nó chỉ kéo dài trong một tuần nên không suy nghĩ nhiều. Tuy nhiên, 40 năm sau cơn sốt, ông vẫn không ngủ. Nhiều người nghĩ ông Thái Ngọc sẽ chết sau hơn 12.000 ngày mất ngủ. Tuy nhiên, các bác sĩ kiểm tra sức khỏe kết luận ông chỉ gặp vấn đề nhỏ về gan. Ngoài ra, tính ông cũng hơi gắt gỏng. Người nông dân cố tìm cách giải quyết, thậm chí uống rượu liên tục, nhưng không thành công, theo Amazingfacts.

Một giải thích khá hợp lý cho trường hợp của Thái Ngọc là chứng thiếp ngủ những giấc ngắn (microsleep). Những giấc ngủ ngắn xảy ra khi não bộ cảm thấy mệt mỏi và tự nghỉ ngơi trong vài giây. Hầu hết mọi người đều trải qua tình trạng này. Ngủ trong khi lái xe là một biểu hiện của chứng microsleep.

Người Tây Tạng cần ít hơn 40% oxy so với người bình thường

Người Tây Tạng có thể sống ở độ cao 4 km so với mực nước biển nhờ gen EPAS1. Ảnh: Listverse
Người Tây Tạng có thể sống ở độ cao 4 km so với mực nước biển nhờ gen EPAS1. Ảnh: Listverse

Người Sherpa ở Nepal và Tây Tạng thường làm hướng dẫn viên cho những du khách muốn chinh phục đỉnh Everest. Cơ thể họ có những đặc điểm cho phép họ sống ở độ cao 4 km so với mực nước biển. Sau khi nghiên cứu nhiều năm, các nhà khoa học nhận thấy 87% người Tây Tạng mang gen EPAS1 đặc biệt, cho phép họ cần ít hơn 40% oxy so với người bình thường.

Thông thường, khi một người lên đến độ cao 3 km, nồng độ hemoglobin trong máu sẽ tăng lên. Gen EPAS1 hạn chế mức độ tăng của nồng độ hemoglobin, nhờ đó ngăn chặn những vấn đề về tim mà người khác thường mắc phải.

Theo các nhà nghiên cứu, người Tây Tạng kế thừa khả năng đặc biệt từ người Denisova đã tuyệt chủng. Người Denisova từng tồn tại xung quanh khu vực mà người Tây Tạng sinh sống. Các nhà khoa học cũng tìm thấy gen EPAS1 trong các hóa thạch của họ. Ngày nay, người Tây Tạng (cùng với một số người sống trên các đảo thuộc Thái Bình Dương) dường như là tộc người duy nhất mang gen EPAS1.

Nhạc sĩ thấy âm nhạc

Elisabeth Sulser nhìn thấy sóng âm và cảm nhận được hương vị âm nhạc nhờ chứng cảm giác kèm. Ảnh: Listverse
Elisabeth Sulser nhìn thấy sóng âm và cảm nhận được hương vị âm nhạc nhờ chứng cảm giác kèm. Ảnh: Listverse

Cảm giác kèm (synesthesia) là hiện tượng cảm giác liên quan đến việc thần kinh tự kích hoạt một cảm giác hay nhận thức khác. Ví dụ, một người có thể cảm nhận vị anh đào khi anh ta ăn một cái ki màu đỏ dù trên thực tế nó không có vị gì. Hoặc một người có thể cảm nhận các màu sắc sau khi nhắm mắt.

Nhạc sĩ người Thụy Sĩ Elisabeth Sulser là trường hợp mắc chứng cảm giác kèm đặc biệt. Thị giác, vị giác và thính giác pha trộn với nhau giúp cô nhìn thấy sóng âm thanh đầy màu sắc và cảm nhận rõ hương vị âm nhạc. Ban đầu, cô cho rằng đây là một hiện tượng bình thường. Song, khi Sulser nhận ra không ai có khả năng tương tự, cô thấy cô đơn vì không thể chia sẻ những trải nghiệm của bản thân với ai, Swissinfo cho hay.

Tuy nhiên, chứng synesthesia không hoàn toàn là một hiện tượng tốt. Những người có thể nhìn thấy âm thanh thường phân tâm và đau đầu trong đám đông ồn ào.

May mắn thay, Elisabeth Sulser là một nhạc sĩ. Vì thế chứng cảm giác kèm hỗ trợ cô rất nhiều. Dù còn là điều bí ẩn, chứng synesthesia hoàn toàn không gây ra ảnh hưởng bất lợi đối với Sulser, đặc biệt từ khi cô chỉ thấy âm nhạc thay vì nghe thấy chúng.

Người phụ nữ không biết sợ

SM không thấy sợ hãi vì hạch hạnh nhân mất chức năng. Ảnh:
SM không thấy sợ hãi vì hạch hạnh nhân mất chức năng. Ảnh: Youtube

Người phụ nữ với biệt danh SM từng mắc chứng bệnh lạ khiến chức năng của hạch hạnh nhân (phần não bộ kiểm soát sự sợ hãi) suy giảm. Cô không cảm thấy sợ hãi trong mọi tình huống, ngay cả khi cô xem bộ phim kinh dị đáng sợ nhất hay thử chạm vào lưỡi một con rắn.

SM nhớ rõ lúc còn nhỏ, cô sợ bóng tối nhưng khi bắt đầu trưởng thành, hạch hạnh nhân của cô mất chức năng. Một lần cô đụng độ với một gã đàn ông khi cô đang đi bộ qua công viên vào ban đêm. Hắn kề dao vào cổ cô. Thay vì sợ hãi, SM nói với hắn một cách bình tĩnh rằng hắn sẽ phải vượt qua thần hộ mệnh của cô và nó chắc chắn sẽ khiến hắn phải lo sợ. Đến nay, SM miêu tả trải nghiệm đó bằng từ “kỳ lạ”, theo Sciencemag.

Nguyễn Sương

Bạn có thể quan tâm