Văn hóa nghệ thuật không chỉ phản ánh sự phát triển và tiến hóa của con người mà còn là tấm gương phản chiếu sức mạnh, tầm ảnh hưởng toàn cầu của một quốc gia.
Phản chiếu sức mạnh quốc gia
Ví dụ điển hình cho sức ảnh hưởng này là Mỹ, với đế chế điện ảnh chiếm thế độc tôn trong nền công nghiệp văn hóa toàn cầu. Hollywood và Broadway từng thống trị về tư tưởng, nội dung, tiêu chuẩn thẩm mỹ của ngành điện ảnh và ngành biểu diễn nghệ thuật toàn thế giới trong suốt nửa thế kỷ. Kể cả sau thời kỳ đại suy thoái, nền kinh tế Mỹ mất gần 20 năm phục hồi, thì ngành công nghiệp văn hóa vẫn tiếp tục được xứ cờ hoa đầu tư mạnh.
 |
| Broadway từng thống trị về tư tưởng, nội dung, tiêu chuẩn thẩm mỹ của ngành biểu diễn nghệ thuật toàn thế giới. |
Mỗi năm, quốc hội Mỹ chi ngân sách khoảng 150 triệu USD cho các dự án nghiên cứu và văn hóa cộng đồng. Năm 2015, có đến 4,7 triệu người đa quốc tịch làm việc trong các ngành công nghiệp văn hóa tại Mỹ, đóng góp 698 tỷ USD cho GDP, xuất siêu hơn 41 tỷ USD các sản phẩm văn hóa mang giá trị Mỹ, hệ tư tưởng Mỹ đến tất cả quốc gia trên thế giới.
Theo giới phân tích, các sản phẩm văn hóa nghệ thuật đem đến nguồn thu cho nước Mỹ nhiều hơn xuất khẩu vũ khí (vốn là thế mạnh của quốc gia này). Có thể thấy, ngành công nghiệp của xứ cờ hoa đã tạo nên một “giấc mơ Mỹ” lan tỏa toàn cầu.
 |
| Thái Lan mang ra thế giới các di sản văn hóa độc đáo. |
Giống Mỹ, nhiều quốc gia có giấc mơ riêng khi phát triển ngành công nghiệp văn hóa thành công. Gần nhất với Việt Nam là Thái Lan - quốc gia Đông Nam Á nhỏ bé này đã dựa vào di sản văn hoá để trở thành quốc gia có giá trị xuất khẩu các sản phẩm văn hóa đứng thứ 2 ASEAN (sau Singapore) và là quốc gia duy nhất trong khu vực duy trì tỷ trọng xuất khẩu cao hơn nhập khẩu sản phẩm văn hóa liên tục trong hơn 10 năm. Các ngành tiên phong mang giá trị văn hóa Thái Lan ra thế giới là di sản văn hóa với nghề thủ công, du lịch văn hóa lịch sử, ẩm thực và y học cổ truyền.
Đầu tư vào văn hóa được xem là kênh đầu tư không chỉ mang đến lợi nhuận khổng lồ, mà còn là cách xây dựng hình ảnh của quốc gia. Dân tộc nào càng khẳng định được vị thế của mình trong lĩnh vực văn hóa, sức ảnh hưởng trên bình diện toàn cầu càng lớn mạnh.
Biểu tượng văn hóa toàn cầu
Văn hóa nghệ thuật là những “sản phẩm người”, và chỉ có xã hội loài người mới đủ khả năng tạo ra những giá trị trừu tượng này. Từ hình họa, kiến trúc, điêu khắc, âm nhạc, văn học, sân khấu, xiếc, nhiếp ảnh, điện ảnh... khi được đầu tư bài bản sẽ trở thành chìa khoá để nhiều quốc gia tạo nên sức ảnh hưởng trên toàn cầu.
 |
| Thánh đường nghệ thuật La Scala tại Italy. |
Theo xếp hạng của U.S. News & World Report năm 2018, Italy là nước đứng đầu trong top 10 quốc gia có nền văn hoá ảnh hưởng toàn thế giới. Italy không chỉ có Leonardo da Vinci, kinh đô thời trang Milan, mà còn là cái nôi của bộ môn nghệ thuật đỉnh cao opera.
Danh tiếng về nghệ thuật opera tại Italy được tạo nên bởi các nhà hát opera và nghệ sĩ lừng danh. Trong đó, nhà hát Opera La Scala là thánh đường nghệ thuật, giấc mơ của các nghệ sĩ lừng danh toàn cầu, cũng là biểu tượng của Italy với vài triệu du khách ghé thăm hàng năm.
 |
| Bảo tàng Louvre - một công trình văn hoá biểu tượng tại Pháp. |
Xếp thứ 2 trong top 10 quốc gia có nền văn hóa ảnh hưởng toàn thế giới của U.S. News & World Report là Pháp, với các dấu ấn về mỹ thuật, ẩm thực, đặc biệt là kiến trúc. Tại đây, nhiều công trình kiến trúc đã trở thành biểu tượng vượt thời gian, vượt không gian để kết nối cả thế giới như tháp Eiffel, nhà thờ Đức Bà Paris, bảo tàng Louvre hay Palais Garnier - nhà hát opera nổi tiếng bậc nhất thế giới.
Tại Việt Nam, văn hóa nghệ thuật vẫn luôn là hồn cốt của dân tộc, được coi trọng và tôn vinh theo suốt chiều dài lịch sử. Chính phủ cũng xác định để trở thành cường quốc kinh tế, cần trở thành một cường quốc văn hóa.
 |
| Hà Nội đang lên quy hoạch xây dựng nhà hát Opera Hà Nội tầm cỡ tại khu vực hồ Tây. |
Và để trở thành cường quốc văn hoá, ngành công nghiệp này không thể chỉ có những giá trị cổ truyền ngàn đời. Cần đầu tư những sản phẩm, dịch vụ, công trình giúp nâng tầm vị thế đất nước, để văn hoá nghệ thuật Việt Nam có thể tiệm cận với tinh hoa thế giới.
Những công trình kiến trúc độc bản, bảo tàng lớn thu hút hàng triệu du khách mỗi năm, hay nhà hát tầm cỡ để trở thành thánh đường nghệ thuật mà giới nghệ sĩ toàn cầu khao khát… là những công trình Việt Nam còn thiếu và cần sớm được đầu tư để ghi tên mình trên bản đồ văn hóa nghệ thuật thế giới.
